Bedrijven die onder het Besluit Rampen en Zware Ongevallen vallen (BRZO) worden uiteraard regelmatig gecontroleerd. In Brabant doet dat de Omgevingsdienst Midden- en West Brabant (OMWB). Dat is een van de zes in den lande op dit werk gespecialiseerde BRZO-inspectiediensten die samen de organisatie BRZO+ vormen.
Deze structuur is opgezet naar aanleiding van de grote brand bij Chemie Pack in 2011.
Alle BRZO-ondernemingen vallen onder de provincie (GS) als bevoegd gezag.
De OMWB heeft inmiddels zijn Jaarverslag 2015 gepubliceerd, met daarin tevens veel aandacht voor de landelijke ontwikkelingen die onder BRZO+ vallen. Dit jaarverslag is te vinden op www.omwb.nl/brzo/jaarverslag-2015-303.html .
Dit resulteert in onderstaand staatje, dus over 2015 (waarbij gesignaleerde misstanden een voorgeschiedenis kunnen hebben die verder terug reikt):
Van de vijf bedrijven onder “iSZW categorie 1” liggen er drie in Brabant: Diffutherm in Hapert, Remondis Argentia in Moerdijk, en Solvay Solutions Nederland BV in Klundert.
Daarnaast publiceren de BRZO-inspecties een samenvatting van hun bevindingen per bedrijf. Die zijn meer up to date. De samenvattingen van deze drie bedrijven zijn te vinden op:
https://brzoplus.nl/inspecties-0/kies-regio/noord-brabant/noord-brabant/diffutherm-0/ .
https://brzoplus.nl/inspecties-0/kies-regio/noord-brabant/noord-brabant/remondis-argentia/
https://brzoplus.nl/inspecties-0/kies-regio/noord-brabant/noord-brabant/solvay-solutions/
Verhalen in de pers
De pers is op deze data gedoken en heeft zijn werk in dit geval goed gedaan. Het is minstens drie maal parallel gebeurd.
Het Eindhovens Dagblad heeft op 25 januari 2017 een verhaal gewijd aan het enige bedrijf in zijn verschijningsgebied, nl Diffutherm in Hapert. Het bedrijf produceert coatings en lijmen. Het bedrijf heeft een voorgeschiedenis. Toen het nog in Bergeijk zat, is het al eens ontploft (2004) en men was in Bergeijk blij dat de onderneming in 2014 verkaste naar het Kempisch Bedrijventerrein in Hapert, maar ook in die nieuwbouw gingen dingen mis. Zie www.ed.nl/bladel/bedrijf-diffutherm-in-hapert-meermaals-in-overtreding~ad311538/
De Volkskrant heeft gebruik gemaakt van de diensten van Localfocus (datajournalistiek) en o.a. een kaart van Nederland afgedrukt met categorie 1-, 2- en 3-stippen . Zie www.volkskrant.nl/binnenland/chemische-bedrijven-overtreden-vaak-de-regels-inspecteurs-zitten-erbovenop~a4459874/ .
Het Brabants Dagblad heeft het werk van De Volkskrant overgenomen en ook op 9 februari 2017 gepubliceerd.
Je kunt de categorie-stippen aanklikken. Ik heb dat gedaan voor de drie Brabantse bedrijven met een categorie 1-overtreding. Dat levert op
(Bij het eerste bezoek aan Solvay trof de inspectie 2 overtredingen aan in cat-1, 4 in cat-2, en 3 in cat -3. Mogelijk speelt een rol dat Solvay dit bedrijf in 2015 overgenomen heeft, en dat de overtredingen nog van de voorganger dateerden. Bij het boekenonderzoek is dan blijkbaar niet naar de technische staat van de productie-installaties gekeken.)
Ook de Omroep Brabant heeft flink uitgepakt. Op 23 januari publiceerde de Omroep (eveneens op basis van Localfocus) op zijn site drie artikelen, onder
http://www.omroepbrabant.nl/?news/260358992/Driekwart+Brabantse+chemiebedrijven+heeft+veiligheid+niet+op+orde+%E2%80%98Wachten+op+volgende+ramp.aspx
Op het onderste van bovenstaande drie artikelen staat een vergelijkbare kaart als in De Volkskrant en het BD. Deze kaart (van de twee kaartjes op de site de onderste) heeft eveneens aanklikbare tekens, en die geven nog meer informatie als bovenstaande drie samenvattingen.
De statische weergave van deze kaart (die dus niet aanklikbaar is) ziet er als volgt uit:
Rood = cat 1, oranje = cat. 2 en geel cat. 3. Groen is goed.
De oranje bedrijven zijn:
Unipol Oss
Edco Eindhoven BV Deurne
Metabel Deurne
Versteijnen’s Internationaal Transportbedrijf Tilburg
Shell Nederland Chemie Moerdijk Moerdijk
Coatex Netherlands Moerdijk
Stolthaven Moerdijk BV Moerdijk
AD International Heijningen
Nuplex Resins Bergen op Zoom
Crealis Nederland Bergen op Zoom
Aanvulling:
Op 24 januari, een dag na de publicatie van de Omroep Brabant, heeft SP-Tweede Kamerlid Eric Smaling mondelinge vragen gesteld. Vragen en antwoorden zijn na enig zoeken te vinden op www.tweedekamer.nl/vragenuur 24 januari 2017 .
Staatssecretaris Dijksma antwoordde, kort samengevat, “dat zij vond dat Brabant de zaken goed op orde had. Er wordt in Brabant relatief veel onaangekondigd geïnspecteerd, en dan is het vaker raak.
In 2015 is in Brabant vijf keer een bedrijf stilgelegd na een BRZO-inspectie, in 2016 nul keer. Het ging in alle gevallen om arbeidsomstandigheden.”
Soms ging het, in de woorden van Dijksma, om “een radio op een plek waar deze niet mag staan. … daar kunnen vonkjes af komen en als die in contact komen met een gevaarlijke stof, heb je wel een probleem.”
Mijn commentaar is dat Dijksma hier bagatelliseert. Niet voor niets heb ik de letterlijke tekst afgedrukt die bij de drie stilgelegde categorie 1-bedrijven in beeld verschijnt als je bij De Volkskrant op de kaart aan klikt (en die correspondeert met de openbare BRZO-samenvattingen). Alle explosies hebben een oorzaak (ontsnapt gas) en een aanleiding (de eerste vonk of iets dergelijks). Bij Diffutherm was sprake van een “onmiddellijke dreiging op een zwaar ongeval” en dat zou bij Diffutherm niet voor het eerst zijn. Bovendien (categorie 2) deugt het bedrijfsnoodplan niet en was het personeel ongeoefend. Kortom, Diffutherm beheerste volgens de Inspectie in 2015 de risico’s niet.
Het is volledig juist dat het personeel het eerste slachtoffer is (de passage over de arbeidswetgeving), maar daarna kan zo’n explosie ook externe slachtoffers maken.
Bij Solvay in Klundert was o.a. sprake van een ontbrekende sprinklerbescherming tegen het ontsnappen van etheenoxide. Dat is een giftig en lichtontvlambaar gas, dat op langere termijn kankerverwekkend en mutageen is. Dit zou m.i. niet gebagatelliseerd moeten worden.
Als het onaangekondigd inspecteren (wat inderdaad een goede zaak is en waarvoor het Brabantse provinciebestuur voor geprezen moet worden) er inderdaad voor gezorgd zou hebben dat er meer overtredingen gevonden worden, en als dat de reden zou zijn dat Brabant in 2015 drie van de landelijke vijf categorie 1-overtredingen inboekt, dan roept dat de vraag op hoeveel er landelijk gevonden zouden worden als het onaangekondigd controleren ook elders gemeengoed zou zijn.
Op 13 februari 2017 hebben acht Tweede Kamerleden, waaronder Smaling, opnieuw vragen gesteld, nu over de publicatie in De Volkskrant van 9 februari (die overigens op hetzelfde basismateriaal gefundeerd was). Waar Smaling eerst specifiek over Brabant sprak (naar aanleiding van een bericht op de Omroep Brabant), spreken de acht kamerleden nu over het hele land (naar aanleiding van De Volkskrant).
Op deze vragen was dd 28 feb nog geen antwoord.
De capaciteit van alle inspecties in Nederland is te klein. Als de inspecteurs meer doelgericht zouden kunnen inspecteren, zou dat het rendement van hun inzet mogelijk verbeteren. Signalen uit de bevolking zouden kunnen bijdragen een meer doelgerichte handhaving en een scherper besef van veiligheid bij het bedrijf.
Het zou dus geen kwaad kunnen als politieke partijen en milieugroepen de verslagen van de BRZO-inspectie en het doen en laten in de praktijk van naburige ondernemingen beter bij gingen houden. In een reactie stelde Gedeputeerde Johan van den Hout dat hij ongeveer twee jaar geleden beleidsmatig begonnen begonnen is met het stimuleren van derge-
lijke omwonendengroepen. In Moerdijk is er een Burenraad ingesteld.