Milieudefensie, Longfonds en houtstook

Mijn organisatie Milieudefensie besteedt veel aandacht aan het schoon krijgen van de Nederlandse lucht.

Luchtvervuiling heeft meerdere oorzaken, die ten dele in het buitenland liggen. Wat betreft de binnenlandse oorzaken focusseert Milieudefensie zich tot nu toe vooral op het verkeer als bron. In praktijk betekent dat een focus op de grote steden en op de nabijheid van snelwegen.
Milieudefensie krijgt echter regelmatig mails over houtstook door particulieren als bron van luchtvervuiling. Dat valt te begrijpen, omdat onoor-
deelkundige houtstook door particulieren grofweg evenveel luchtvervuiling veroorzaakt als het verkeer (zij het met een andere samenstelling). De schrijvers van die mails vinden de focus van Milieu-
defensie te eng.

Aandeel roet (=EC) door houtstook in Eindhoven

Een probleem is dat beide bronnen onder een geheel ander juridisch regime vallen.
De luchtvervuiling door auto’s wordt aan de bron aangepakt door Europese richtlijnen (hoewel daarop veel kritiek bestaat, men denke aan het Volkswagenschandaal). De nationale en lokale overheden hebben mogelijkheden om iets aan de overdracht te doen, bijv. door een nieuwe weg niet of anders of juist wel aan te leggen, of door milieuzones. Een wet als het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit is van kracht.

Voor de luchtvervuiling door kleine, decentrale stookinrichtingen in een woning bestaat eigenlijk nauwelijks regelgeving. Ze zijn bijvoorbeeld niet vergunningplichtig. Eenieder die dat wenst kan een open haard aanleggen en daarin bij een relatief lage verbrandingstemperatuur geverfd hout en oude schoenen gaan opstoken, ook al zet hij daarmee zijn buren in de stank. Die kunnen dan bijvoorbeeld gaan procederen dat het een onrechtmatige daad is die hun gezondheid schaadt (wat niet eenvoudig te bewijzen is). Een mogelijk alternatief is de bouwregelgeving, zoals het Bouwbesluit (wat vooral gericht is op de eigen woning) of de Algemene Plaatselijke Verordening (die echter weer ondergeschikt is aan landelijke wetgeving).
Aan alle drie de routes blijken in praktijk veel haken en ogen te zitten.
Zie Longfonds tegen houtrook .

Milieudefensie heeft een rechtszaak aangespannen tegen de Staat, omdat deze niet voldoende doet om overal de wettelijk verplichte lucht-
kwaliteitsnormen te halen. Deze procedure loopt nog.
Overigens zijn deze normen slechts beperkt bruikbaar om overlast door houtstook tegen te gaan, bijvoorbeeld omdat ze jaar- of etmaalgemiddeld zijn en niet altijd de stoffen afdekken die vrij komen bij onoordeel-
kundige houtstook.

Houtpellets

In reactie op de mails over houtstook, en ook in reactie uit eigen kring, heeft Milieudefensie in augustus 2017 onderstaand persbericht uitgebracht:


Milieudefensie en houtstook

Op de Algemene Leden Vergadering van Milieudefensie van juni 2017 is er een motie ingediend over het onderwerp houtstook. Het bestuur zal zich op de motie beraden en hier op terugkomen in de ALV van december 2017.

Houtrook is op sommige plekken een substantiële bron van luchtvervuiling en kan de gezondheid schaden. De rechtszaak die Milieudefensie voert op het gebied van luchtvervuiling kan – bij een positieve uitkomst – aanknopingspunten bieden (voor andere partijen of burgers) om meer maatregelen te eisen om houtrook aan te pakken. Zowel vanuit klimaat als vanuit gezondheidsperspectief moet het stoken van hout schoner en minder gebeuren.

In onze campagne voor een gebouwde omgeving met schone lucht geven wij de voorkeur aan duurzame verwarming op basis van elektriciteit, aardwarmte of restwarmte. Houtstook door particulieren, of het grootschalig stimuleren van pelletkachels in huishoudens, als methode om van het gas af te komen wijzen wij af. Zeker in stedelijke gebieden waar mensen dicht op elkaar wonen, is houtstook ook via pelletkachels niet aan te raden.

In december komt het bestuur specifiek terug op de motie over houtstook.

Nu ik toch over dit onderwerp bezig ben: het Longfonds en de Stichting Houtrookvrij hebben in juni 2017 een advies uitgebracht, bedoeld voor de op te stellen verkiezingsprogramma’s voor de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen. Ik citeer hier het feitelijke voorstel uit dit advies


Wat kunt u doen

Een eerste stap in de goede richting is een stookverbod bij mist en windstil weer. Vlaanderen geeft het goede voorbeeld: https://www.vmm.be/lucht/luchtkwaliteit/stookadvies/wanneer-geven-we-stookadvies. U kunt dit ook lokaal toepassen.

Daarnaast is goede voorlichting over de gezondheidsrisico’s van houtstook nodig. Veel mensen zien een houtvuur als gezellig en zijn zich niet bewust van de schadelijkheid voor de gezondheid van henzelf en hun omgeving. Start bijvoorbeeld een lokale voorlichtingscampagne zoals de gemeente Den Haag heeft gedaan of geef informatie bij het gemeentenieuws in lokale media.

Neem mensen die aangeven ziek te worden van de houtrook van hun buren serieus. Onderzoek de klacht, handhaaf waar nodig en stel bemiddeling tussen gehinderde en stoker beschikbaar. 

Het advies zelf is te lang om hier af te drukken. Met kan het hier lezen.

Tot slot nog een afbeelding van een analyse door de denktank IIASA, waarvan voor Nederland NWO lid is.

Productie van roet in Nederland uit diverse bronnen in verleden en toekomst

Toevoeging;
naar aanleiding van dit stuk heeft Hans Roosendaal gereageerd. Zie voor de dialoog hieronder bij de reacties.
Hij wijst op het bestaan van een Nijmeegse stookwijzer. Die is te vinden op www.stookwijzer.nu . Als je als houtstoker van goede wil wilt zijn, heb je er wat aan.

 

7 thoughts on “Milieudefensie, Longfonds en houtstook”

  1. Hans Roosendaal
    Het zijn niet alleen open haarden die bij houtstook voor overlast zorgen maar ook tuinhaarden en vuurkorven die vooral in stedelijk gebied een behoorlijke bijdrage aan de uitstoot van fijnstof leveren. De gemeente Nijmegen heeft een tool laten ontwikkelen waarmee je kunt zien of het op een bepaald moment verantwoord is om hout te stoken.
    Zie http://www.stookwijzer.nu/home/dashboard .

    1. Bernard Gerard
      Ik vind dit op zich een goede reactie, maar ik kan de waarheid ervan door een ontbrekende feitenkennis aan mijn kant niet meteen overzien.
      Je zou denken dat tuinhaarden en vuurkorven (en barbecues) slechts kortstondig op kleine schaal functioneren en dat er bij woningverwarming meer en langer gestookt wordt. Daarom lijkt mij de nadruk op open haarden toch wel terecht.
      Ook als je lokaal goed stookt (zoals de Nijmeegse tool beoogt), dan nog is de verbrandingstemperatuur te laag om onvolledige verbranding tegen te gaan.
      De Nijmeegse tool is in elk geval nuttiger dan niets, maar helpt alleen bij stokers van goede wil. Ik vind het te vrijblijvend als eindoplossing, maar het kan misschien wel onderdeel zijn van een groter verhaal.

  2. Hans Roosendaal
    Het initiatief van de gemeente Nijmegen is een eerste aanzet om mensen in elk geval er van bewust te maken dat het stoken van hout consequenties geeft voor de omgeving en medebewoners

  3. Een stookwijzer is een maatregel die in combinatie met handhaving zou kunnen bijdragen aan het verminderen van houtrookoverlast en aan bewustwording. Helaas is deze stookwijzer vrijblijvend en is het een onzorgvuldig geprogrammeerd geheel. Na de introductie stond hij vrijwel voortdurend op ‘stook geen hout’. Hij liep namelijk parallel aan de luchtkwaliteitsindex, en die gaf meestal aan dat de lucht al te slecht was voor houtstook. Helaas werd geconcludeerd dat dit ‘onwenselijk’ was en werd de stookwijzer ‘aangepast’.
    Lees ook: https://houtrookvrij.nl/blog/de-stookwijzer-een-staaltje-symboolpolitiek/

  4. Het gebruik van houtkachels binnenshuis kan m.i. niet geregeld worden via de APV. Daarover zijn in principe bepalingen opgenomen in het (landelijke) Bouwbesluit (dat die regels momenteel ontoereikend zijn is een andere kwestie). De APV mag bovendien niet treden in de privésfeer van de burger (ondergrens).
    De APV is wél bruikbaar voor het regelen van stoken van vuur in de open lucht (vuurkorven, terrashaarden en barbecues (ook van particulieren), openbare feestvuren, snoeihout verbranden, etc.

    1. Dank voor de twee informatieve aanvullingen.
      Het moge duidelijk zijn, dat ik gezegd noch bedoeld heb dat genoemde juridische mechanismen ideaal zijn. Ik ken op dit moment geen betere.

  5. Nee, er is momenteel inderdaad geen doeltreffende regelgeving. De weg via onrechtmatige daad is vrijwel kansloos, vooral omdat het vaak om een cumulatie van vervuiling door diverse stokers gaat. Bovendien doet een houtkachelbezitter in principe niets onrechtmatigs, wanneer zijn rook verwaait naar aangrenzende percelen. Dat is inherent aan het gebruik van een houtkachel. Toch kunnen buren daardoor overlast ervaren.
    De weg via het Bouwbesluit (art. 7.22) is ook lastig, omdat de termen schade en hinder gebruikt worden. Schade moet middels een oorzakelijk verband aangetoond worden, dat is vrijwel ondoenlijk. Hinder valt eventueel te objectiveren met meetapparatuur, maar voor veel stoffen in houtrook bestaat geen wettelijke grenswaarde en fijnstof wordt gemiddeld over 24 uur. Stankoverlast is ook hinder en dat kan met geurpanels of apparatuur geobjectiveerd worden, net als bij bedrijven. Bij meerdere stokers heb je dan nog steeds een probleem.
    Stank- en rookoverlast opnemen in het Strafrecht is misschien de aangewezen weg, maar er zijn nog heel wat hobbels te nemen.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.