Sinds de jaarwisseling vliegt Transavia een lijnvlucht vanaf Eindhoven Airport, die vóór 08.00 uur gestart is. Dat is in strijd met het beleid en de praktijk van voorgaande jaren. Iemand stuurde het Platform de 10 Geboden voor EhvA een mail die boos was op het vliegveld.
Het zit zo. Op 31 december 2014 is de regionale overeenkomst afgelopen waarin stond dat er in het weekend voor 08.00 uur niet gevlogen zou worden. Het vorig jaar definitief geworden Luchthavenbesluit staat 07.00 uur toe.
Daartegen is hard actie gevoerd in de actie Geen Vluchten Na Elven (GVNE). Het resultaat daarvan was dat staatssecretaris Mansveld verordonneerd heeft dat de openingstijden van vroeger bij de evaluatie van de eerste fase van het Aldersadvies meegenomen moeten worden. Er wordt nu druk overlegd over hoe die evaluatie uitgevoerd moet worden – de uitvoering moet dus nog beginnen.
Maar ondertussen laat directeur Joost Meijs onverstoorbaar zijn vliegtuigen op zondag al voor 8 uur los. Dat is niet juridisch verboden, maar wel uiterst onfatsoenlijk als je nog aan het praten bent over die 08 uur.
Het tekent de arrogantie van de luchtvaartbazen. Dit voedt de wijdverspreide vermoedens dat de hele evaluatie een farce is waarvan de uitkomst al van tevoren vaststaat.
De SP in de provincie (bij monde van Willemieke Arts) en in de Eindhovense gemeenteraad (bij monde van Corina Lathouwers) hebben hierover vragen gesteld. Zowel de provincie als de gemeente Eindhoven zijn voor 24,5% eigenaar van het vliegveld, en beide lid van de Alderstafel. Er wordt gevraagd om zich van de gang van zaken te distantiëren.
De tekst van de provinciale vragen vindt u hieronder.
Het College van Gedeputeerde Staten in Den Bosch houdt de boot af op vragen van SP-Statenlid Willemieke Arts over het ultrafijn stof, dat uitgestoten wordt door straalmotoren op Eindhoven Airport. Deze vragen werden gesteld n.a.v. een onderzoek rond Schiphol, dat gepubliceerd is in het tijdschrift Lucht.
Staatssecretaris Mansveld heeft in een brief aan de Tweede Kamer dd 19 januari 2015 aangegeven nader onderzoek nodig te vinden. Dat moet het RIVM gaan doen. Dat moet de onderzoeken in de afgelopen paar jaar bij diverse luchthavens in het buitenland gaan inventariseren en aanvullende metingen bij Schiphol uitvoeren. Doel is in eerste instantie om nog voor de zomer van 2015 vast te stellen of een gezondheidskundig onderzoek zinvol en haalbaar is. Zo ja, dan komt de staatssecretaris er op terug.
GS verschuilen zich achter Mansveld. GS willen helemaal niets, ook geen nader onderzoek in onze regio. Terwijl dat met het AiREAS-systeem zeer wel zou kunnen, erkennen ook GS.
GS willen de ultrafijn stof problematiek niet meenemen in de evaluatie van de eerste fase van de groei van Eindhoven Airport, omdat “luchtkwaliteit daar geen expliciet onderdeel van was” toen de afspraken gemaakt werden. Wel “hebben GS aandacht voor de recente inzichten m.b.t. de luchtkwaliteit rondom luchthavens“. Ook willen GS nu nog geen invloed uitoefenen in Den Haag om in internationaal overleg aan te dringen op de ontzwaveling van kerosine.
Ik vind het antwoord waardeloos. Niets let GS om de infrastructuur, die kant en klaar aanwezig is, in te zetten om parallel aan het Schipholse onderzoek hier onderzoek te doen. De omstandigheden zijn hier immers anders (minder wind, militaire vliegtuigen). En niets let GS om in Den Haag te droppen dat er teveel zwavel in kerosine zit. Dat kost zelfs niet eens wat.
Op 12 december 2014 publiceerde het tijdschrift Lucht een onderzoek van TNO, becommentarieerd door IRAS (Institute for Risk Assessment Sciences) van de Universiteit van Utrecht over meting van ultrafijn stof in het Amsterdamse Bos, veroorzaakt door straalvliegtuigen op Schiphol. Dat kon je concluderen omdat de concentraties overdag, als de wind van Schiphol naar de meetpost toestond, drie keer zo hoog waren als wanneer de wind anders stond. Dat leidt ertoe dat 66000 Amsterdamse adressen de hele tijd of een deel van de tijd aan twee tot drie keer zo hoge concentraties blootgesteld zijn. Dat leidt tot extra sterfte, maar hoeveel precies is zeer onzeker. De hoofdschuldige aan het ultrafijn stof is de zwavel in de kerosine. Na verbranding reageert die uiteindelijk met water tot microscopische druppeltjes zwavelzuur, gemengd met koolstofdeeltjes en organische verbindingen.
De belangrijkste onderzoeksresultaten rond Schiphol
Na lezing van het artikel in lucht heb ik een opinieartikel geschreven voor het Eindhovens Dagblad, dat op 18 dec 2012 geplaatst is. Het is onder “lees meer” te vinden. Er wordt in gesteld dat het verschijnsel ook voor Eindhoven relevant is, dat er onderzoek gedaan moet worden in Noord-Eindhoven en dat er met het AiREAS-systeem daartoe al een infrastructuur bestaat in Eindhoven. TNO werkt daar aan mee.
Bovendien heb ik gesteld dat het probleem, hoe dan ook, het grootste is op korte afstand van de bron. Het verhaal heeft dus nadrukkelijk een ARBO-component op en rond het vliegveld.
OP 9 januari 2014 heeft SP-woordvoerster Mobiliteit hierover vragen gesteld aan Gedeputeerde Staten. Op http://noord-brabant.sp.nl/nieuws/2015/01/metingen-luchtkwaliteit-rond-eindhoven-airport-noodzakelijk is het persbericht te lezen, van waaruit doorgelinkt kan worden naar de volledige tekst van de vragen. In de provinciale vragen wordt o.a. gewezen op de korte afstand van bijvoorbeeld Wintelre en Veldhoven-Noord tot het vliegveld, en gepleit voor onderzoek in de plaatsen rond het Eindhovense vliegveld.
Ik hoorde recentelijk in de wandelgangen dat er hierover op ambtelijk niveau gesprekken liepen. Veel meer kan ik er nu niet van zeggen.
Het Schiphol-onderzoek werkte als een soort wake up – call voor sommige milieuorganisaties, die de milieuaspecten van vliegvelden een tijd lang verwaarloosd hadden. Zodoende zat ik, samen met Michiel Visser van de BMF, op 14 januari rond de tafel met o.a. de provinciale milieufederaties in Noord- en Zuid-Holland en met Ivo Stumpe van Milieudefensie, die in deze wereld het meest van luchtkwaliteit weet. Zuid-Holland vanwege Zestienhoven, Noord-Holland vanwege Schiphol en de lopende ontwikkelingen daar.
Er ontwikkelen zich zodoende vormen van contact. Enkele afspraken:
– de “groene 11” (de gezamenlijke provinciale milieufederaties) gaan proberen de kwestie van de luchtverontreiniging rond vliegvelden op de agenda van de Tweede Kamer te krijgen, bijvoorbeeld in het AO Luchtvaart van 1 april a.s.
– het is in elk geval een no regret – maatregel om ontzwaveling van kerosine te eisen en/of om te bevorderen dat in Nederland alleen zwavelvrije kerosine verkocht wordt. Mij is gevraagd daar onderzoekwerk aan te doen. Het resultaat staat in latere artikelen op deze weblog beschreven.
De Tweede Kamer heeft zich vlak voor het kerstreces ook al in deze richting uitgesproken.
Op 19 januari heeft staatssecretaris Mansvelt de Tweede Kamer een brief gestuurd, waarin gewezen werd op de geluiden rond Schiphol en Eindhoven. Ze zegt extra onderzoek toe, uit te voeren door het RIVM, en spreekt verder sussende en begripvolle taal.
Ik heb meegewerkt aan een protestavond in Son tegen de overlast van het vliegveld. Er waren ruim 100 mensen.
De voornaamste inzet kwam overigens niet van mijzelf af, maar van enkele inwoners van de Gentiaan. Ik heb gefaciliteerd en de sprekers van de kant van het Platform bijeengebracht en voor de flyers gezorgd, zij hebben de datum en de zaal en de wethouder geregeld en de verspreiding van de flyers (een dikke 3000).
We waren met een ploeg mensen uit onze regio naar de Tweede Kamer gegaan om het resultaat van de handtekeningenactie van Geen Vluchten Na Elven (GVNE) aan te bieden. Dat waren er 5100 . Om er zoveel bij elkaar te krijgen, hebben we aardig moeten ploeteren met ophalen op markten (Best, Rooij, Achtse Barrier), flyers delen, etc. Je krijgt het niet vanzelf.
uiteindelijk waren we erg tevreden met het aantal. Het heeft gedeeltelijk geholpen. Het Luchthavenbesluit zelf, wara het om te doen was, is in stand gebleven, maar de Alderstafel moet zaken oplossen (in ons voordeel) die eerst niet opgelost hoeven te worden.
Klaas Kopinga en ik hebben op 7 april 2014 een gastles gegeven aan V4-leerlingen van het Sondervickcollege in Veldhoven. Het was voor een maatschappij-project. We hebben allebei de nodige onderwijservaring, dus dat ging wel goed.
In het kader van de opschaling van het vliegverkeer op Eindhoven Airport, begeleid door de Alderstafel Eindhoven, hebben negen gemeenten opdracht gegeven aan de GGD tot een belevingsonderzoek onder omwonenden naar de effecten van het vliegveld. De Alderstafel durfde dat rapport lang niet naar buiten te brengen, maar werd daar uiteindelijk toch toe gedwongen. Op de middag van de avond waarop de omwonenden anders zelf het rapport naar buiten gebracht zouden hebben, bracht de Alderstafel het in de openbaarheid.
De overlast blijkt veel groter dan gedacht. 17000 mensen rond het vliegveld blijken bijvoorbeeld ernstig gehinderd en een groot deel daarvan wordt gestoord in zijn slaap.
Op 27 juni vond de omwonendenavond plaats, waarop de GGD het rapport presenteerde. Ik had de praktische zaken rond deze bijeenkomst georganiseerd. SP-Statenlid Willemieke Arts zat deze avond voor.
Er is een verslag van de avond gemaakt. De inhoud van de in het verslag genoemde presentaties kunnen nagelezen worden op de site www.de10gebodenvoorea.nl .
Nadat Hans Alders zijn hoogstpersoonlijke advies afgescheiden heeft, dat slechts gesteund wordt door een deel van zijn Tafel, moet men in Den Haag iets vinden van Eindhoven Airport en, in relatie daarmee, van het militaire vliegen. Dat heeft grote gevolgen voor onze regio. De geesten worden dus druk gemasseerd.
Airport-directeur Joost Meijs heeft daartoe op kosten van het vliegveld drie voorstellingen van circus Renz afgehuurd, bij hem op de parkeerplaats. Tussendoor werden een 40-tal raadsleden en wethouders, met aanhang, uit de regio onthaald op spijs en drank. Het publiek voor de derde voorstelling moest nog een tijd in de rij staan voor dit festijn afgelopen was.
Het Platform de 10 geboden voor Eindhoven Airport zag hier ook een PR-gelegenheid in, maar dan de andere kant op. Het geld voor, en de zin in, spijs en drank ontbrak, maar er waren wel mooie pamfletten gemaakt dat “het echte circus straks in de lucht was”. Ik moest het regelen. Er zijn in drie ploegen zo’n 800 flyers verspreid met 10 mensen. SP-Statenlid Willemieke Arts hielp ook mee.
Het actieplatform wil in hoofdzaak twee dingen: dat het vliegen op Eindhoven Airport/Welschap beperkt blijft tot 3 km2 militair (ongeveer de huidige militaire transportfunctie) en tot 6 km2 civiel (een groei van 50%); en dat er opnieuw een maatschappelijk contract wordt afgesloten als het huidige contract (de “Regionale Overeenkomst”) op 31 december 2014 afloopt. In dat nieuwe contract moet een milieuparagraaf die beter is dan het gebrekkige ETS uit het Aldersadvies, en moet ruimte zijn voor een groter aantal deelnemers, waaronder liefst ook Defensie.
Ik heb in 2009, toen ik nog gemeenteraadslid was, uitgezocht hoeveel werkgelegenheid de luchtvaart in onze regio met zich meebrengt. Dat is een moeizame tocht langs slecht definieerde begrippen en veel speculaties.
Uiteindelijk kwam ik erop uit dat (in de omstandigheden van 2009) het verschil tussen geen vliegveld en het huidige vliegveld in de regio all-in ongeveer op 1000 fte’s neerkomt, met een behoorlijke onzekerheid. Dat is te vergelijken met de werkgelegenheid bij de Fontys of bij de Bavaria met toeleveranciers. Het gaat om ongeveer 0,33% van de werkgelegenheid in Zuidoost Brabant. Het gaat grotendeels om banen die aan het vliegen zelf gekoppeld zijn in zeer ruime zin (incl hotelbanen, taxi’s, schoonmaak, catering etc).
Een soort algemeen positief effect op het vestigingsklimaat is niet aan te tonen. Het vliegveld trekt geen grote bedrijven. Dat hebben die bedrijven zelf gezegd.
De bedrijven op de bedrijventerreinen Eindhoven Airport en Flight Forum zijn grotendeels niet luchthavengebonden. Overigens ontbreekt in de publieke regelgeving een definitie van het begrip “luchthavengebonden”.
Een groei van het civiele vliegverkeer van 17000 tot 52000 vliegbewegingen (de inzet bij de Tafel van Alders) zou in best beschikbare rekenscenario leiden tot een netto groei van ca 400 echt nieuwe banen, meest laaggeschoold. Een ander scenario, dat veel minder rekening houdt met het broodnodige netto-bruto verschil, komt hier op 1000 uit.
Wat nog niemand uitgezocht heeft, is of het grotere ruimtebeslag van het vliegveld ook banen kost (bijv. door niet – gebouwde woonwijken of in de recreatiesector).
