Leuk dat je mijn site bezoekt!
Ik wil op deze site aandacht besteden aan maatschappelijke zaken in het overgangsgebied tussen milieu en duurzaamheid, natuurwetenschappelijke discipline, politiek werk en acties op deze gebieden. Ik heb hierbij voorkeur voor onderwerpen die voor Noord-Brabant van belang zijn. Elders op deze website vind je tot welke concrete lidmaatschappen en maatschappelijke functies dat leidt.
Ik verwelkom iedereen op mijn site die hier ook iets mee wil.
Daarnaast staan er ook persoonlijke accenten tussen de boodschappen.
In de artikelen op deze site kun je zien hoe ik over de dingen denk. Je kunt me ook een vraag stellen.
Om artikelen te vinden werkt de “categorie-knop” het gemakkelijkste. Dat is een hierarchische rangschikking op (deel)onderwerp.
Bedenk dat bij elk artikel een datum staat. Na artikelen treden ontwikkelingen op. Kijk altijd even of er nog een later artikel is.
Ik heb op deze site een technisch probleem gehad. Dat is inmiddels opgelost. Hierdoor ontbraken berichten vanaf 8 febr 2018 tot ergens in april. Bij mijn weten heb ik alle verloren artikelen inmiddels weer teruggeplaatst.
Mocht u een artikel niet kunnen vinden dat er wel zou moeten zijn, stuur me dan even een mail?
De brief van Milieudefensie en de zaak tegen de Shell
Milieudefensie landelijk heeft de Shell een brief gestuurd, waarin de Shell medeverantwoordelijk gesteld wordt voor het veroorzaken van een gevaarlijke klimaatverandering. De brief is gedateerd op 04 april 2018 en geeft Shell acht weken de tijd om aan de eisen te voldoen.
Die eisen zijn:Shell brengt zijn beleid en investeringen in lijn met de klimaatdoelen van Parijs;
Shell bouwt zijn olie- en gasproductie af en brengt zijn uitstoot terug naar nul in 2050;
Shell maakt afspraken met Milieudefensie over de invulling, tussendoelen en openbare verantwoording.
Als het tot een rechtszaak komt (wat aannemelijk is), zal Roger Cox hem voeren. Dat is dezelfde advocaat die het succesvolle klimaatproces van Urgenda gevoerd heeft. Cox heeft daar het “Kelderluik-arrest” ingezet, inhoudend dat het veroorzaken van ernstig gevaar voor mensen in zichzelf al verwijtbaar is, zelfs al is de handeling die daaraan ten grondslag ligt op zichzelf niet strafbaar (in het Kelderlijkarrest het open laten staan van een luik in de grond naar een kelder zonder daar beschermende maatregelen omheen te bouwen, waardoor een ernstig ongeval veroorzaakt werd).
Shell kan aansprakelijk gesteld worden, omdat het hoofdkantoor van Shell in Nederland staat en daar het beleid bepaald wordt.
Acties van Milieudefensie rondom de zaak.
Rondom de brief en de mogelijke rechtszaak organiseert Milieudefensie acties. Ik wil er hier twee noemen.
Iedereen kan risicoloos en voor een bescheiden bedrag mede-eiser worden in de zaak. Ik heb dat ook gedaan. Het proces krijgt daardoor trekken van een volksbeweging.
Hoe je dat moet doen, is te vinden op klimaatzaakshell.nl .
Milieudefensie organiseert regionale bijeenkomsten. In Brabant is er binnenkort zo’n bijeenkomst, en wel
op woensdag 11 april
om 19.15 uur
in Wijkgebouw De Slinger
Jan Schöfferlaan 3
5212RE Den Bosch.Ik raad iedereen aan om deze meetup te bezoeken.
Het laatste nieuws is dat er op een later moment ook een bijeenkomst in Eindhoven gaat komen, waarschijnlijk op 24 april ‘s avonds. Daarover zal meer gemeld worden als de details met zekerheid bekend zijn.
Mevrouw Figen Danisman is, als ernstig bezorgd burger, een petitie begonnen vanwege de wantoestanden in de luchtvaartsector. Dit nav de uitzending van Zembla vliegveld Nederland.
Zij woont zelf op de Veluwe, maar wil ook de vliegvelden Eindhoven en Lelystad in bescherming nemen.
Zij noemt de gangbare onderwerpen als rust- en slaapverstoring, verminderde leerprestaties bij kinderen, luchtvervuiling, stiltegebieden die aangetast worden, en het klimaat.
De volledige tekst van de (aan de Tweede en Eerste Kamer gerichte) petitie is te vinden op Tekst petitie parlementaire enquete luchtvaart_Figen Danisman_nov2017 .
Mevrouw Danisman wil dat er een parlementaire enquête komt naar de wantoestanden in de luchtvaartsector. Dat doel willen wij als BVM2 graag steunen.
Willemieke Arts is voor de SP lid van Provinciale Staten van Noord-Brabant en daarin woordvoerder Mobiliteit. In die hoedanigheid houdt ze zich onder andere bezig met gelijkvloerse spoorwegovergangen. Daar bestaan regelmatig zeer gevaarlijke situaties, zowel voor de inzittenden van de treinen als voor de verkeersdeelnemers op de weg. Ze vindt dat gelijkvloerse overwegen versneld moeten worden opgeheven.
Hierover heeft ze een gastopinie geschreven voor het Eindhovens Dagblad. Ik plaats deze ook hieronder.
Wie ervaringen met overwegen in Brabant kwijt wil, is zeer welkom op warts@brabant.nl .
Overweg Tongelresestraat-Hofstraat Eindhoven, een van de vijf Tongelrese gelijkvloerse overwegen
Weg met de overgang!
ProRail legde in het Eindhovens Dagblad van 19 sept uit dat de onderneming nu les gaat geven aan bejaarden over hoe veilig over te steken met een rollator of een scootmobiel op een spoorwegovergang. Dat blijkt nodig: alleen al op de spoorwegovergang in Tongelre, zo meldt het artikel, zijn in korte tijd vier scootmobielen in de prak gereden. De opzittenden konden gelukkig het vege lijf redden. Ook elders zijn incidenten met stilvallende scootmobielen en tussen de rails vastgeklemde rollators niet zeldzaam.
Ook de schooljeugd mag zich in de educatieve attenties van ProRail verheugen, getuige een eerder artikel in het ED.
Nu is dit allemaal goed bedoeld, maar die voorlichting en de “oversteeklessen” voor ouderen blijven een lapmiddel. Niet de omgang met de situatie is het hoofdprobleem, maar de situatie zelf. Zeker als zo’n overgang driekwart van de tijd dicht zit zoals straks bij Boxtel. Gelijkvloerse spoorwegovergangen zouden überhaupt niet meer mogen bestaan.
Als men in dit land een auto(snel)weg aanlegt of renoveert, moet die kruisingsvrij. Dat zit gewoon in het bestek van de weg opgenomen. Treinen rijden vaak harder dan auto’s en het spoor is eigenlijk een soort snelweg voor treinen. Waarom dan niet ook bij het spoor gelijkvloerse overgangen gewoon verbieden? En ze ombouwen tot fiets- en voetgangerstunnel bij landweggetjes en tot autotunnels bij grotere wegen?
Gemeenten hoeven niet mee te betalen aan klaverbladen en zo op hun grondgebied. Waarom moeten die, vaak armlastige, gemeenten dan wel behoorlijk meebetalen aan het ongelijkvloers maken van spoorwegovergangen? Mede daardoor blijft een dringend gewenste sanering van alle spoorwegovergangen vaak iets voor de onbekend lange termijn.
De noodzaak tot sanering rust in vrede op een lange wachtlijst in Den Haag. Slachtoffers van ongesaneerde spoorwegovergangen rusten in hun graf, zoals de machinist van de trein die bij Dalfsen op een hoogwerker knalde.
Het Rijk en ProRail moeten alle gelijkvloerse overgangen zo snel mogelijk de wereld uit helpen.
Onder de titel “alle beestjes helpen” onderneemt Natuurmonumenten een publiciteitsoffensief vanwege de ondergang van de insecten in Nederland. In 30 jaar verdween driekwart van die beestjes die, anders dan wel eens gedacht, ook vaak nuttig zijn.
Natuurmonumenten wil dat iedereen zoveel mogelijk stukjes groen in de eigen omgeving claimt voor de natuur, al is het in de eigen tuin of op het eigen balkon.
Je kunt een gratis Insectengids bestellen (met kans op een verblijf bij Landal Greenparks ter waarde van €350 ).
De actie in Waalwijk
De SP heeft als partij een achterstand in te halen op energiegebied en is daar nu mee begonnen. In Waalwijk bleek op 16 juni 2018 dat de SP mogelijkheden heeft die andere partijen niet hebben. Met een ploeg van zo’n 45 SP-ers werden er in Brabant zienswijzen tegen de uitbreiding van de gaswinning uitgedeeld en, waar mogelijk, ingevuld meegenomen.
De gaswinning in en ten zuiden van Waalwijk bestaat al sinds 1991. Het veld nadert bij de huidige wijze van exploitatie zijn einde. Exploitant Vermilion wil nog wat meer gas uit dit kleine veld persen nieuwe putten boren of bestaande uitbreiden, en wil gaan fracken.
Het hoofdbezwaar is dat Vermilion er in deze tijd überhaupt naar streeft om nog meer gas te winnen. Daarnaast verhoogt de uitbreiding de kansen op aardbevingen, lekkages etc. Dat de kans op geïnduceerde aardbevingen niet nul is, bleek bij een ander klein gasveld in Noord-Holland.
Uiteindelijk heeft onze grote ploeg 303 ingevulde zienswijzen opgehaald. Die gaan als pakket naar het Ministerie. Daarnaast zullen er ook nog wel een paar zienswijzen rechtstreeks opgestuurd gaan worden.
SP-Tweede Kamerleden Henk van Gerwen en Sandra Beckerman (woordvoerder energie), met de 303 ingevulde zienswijzen in de hand.
De SP zou een beter uitgewerkt energie-verhaal moeten hebben Als laatkomer op dit gebied heeft de SP nog geen algemene greep op de materie. Er zijn losse episodes, zoals deze Waalwijkse wandeltocht en een eerdere demonstratie tegen de wrakke Belgische kerncentrales, maar er is geen algemeen verhaal dat bijvoorbeeld klimaatbewuste jongeren aanspreekt. Die zouden bijvoorbeeld graag willen weten of de Randstad in 2050 nog boven water ligt.
Wel heeft de SP een sterk verhaal over de energietransitie en de inkomensrechtvaardigheid. De facto is de energietransitie nu een financiele transfer van arm naar rijk, van mensen die veel betalen door hun tochtige huis en die geen zonnepanelen mogen of kunnen leggen, naar mensen met een grote bungalow die wel geld hebben en flink wat panelen kwijt kunnen.
De SP vindt, in navolging van Milieudefensie, geheel terecht dat de lusten en de lasten anders verdeeld moeten worden (zie Laagste inkomens de zak door kostentoedeling klimaatbeleid? ) . Dat betekent een inkomenstransfer van rijk naar arm. Die voorwaarde is noodzakelijk, maar op zich niet voldoende. Meel is een essentieel bestanddeel van brood, maar brood is meer dan alleen maar meel.
Er moet een ruimer verhaal komen.
Niet alleen dus over de vraag of er geld van rijk naar arm moet, maar ook hoe dat het beste kan. Als je bijvoorbeeld twee miljard per jaar zou hebben (het bedrag dat de regering met de verhuurdersheffing uit de volkshuisvesting haalt), wat zou je dan het beste kunnen doen? Uitgeven aan een individuele regeling als de salderingsregeling, waarvoor de noodzaak geleidelijk aan vermindert? Uitgeven aan opslagtechnieken? Teruggeven aan de woningbouwverenigingen met een verplichting het geld voor verduurzaming in te zetten? Uitgeven zoals Wiebes dat wil (dat verhaal kwam net uit tijdens onze Waalwijkwandeling)?
Ik ben er niet meteen uit. Ik zou eerst de kleine lettertjes van Wiebes wel eens willen lezen. En ik vind dat alle subsidies per definitie eindig zouden moeten zijn.
Zo ook hoe het technisch moet. Dat is geen detail, zoals sommige SP-ers wel eens denken, maar juist essentie. Er zwerven nogal wat politieke keuzes rond, bijvoorbeeld over waar er hoeveel windmolens moeten staan, of landbouwgrond plaats mag maken voor zonneparken, of je biomassa mag inboeken, en hoe het moet met hoogspanningstrajecten. Die keuzes zijn soms zeer vervelend.
Je ontkomt er als partij niet aan om een beeld te hebben wat je hiermee aan wilt, zodat (bijvoorbeeld) niet elke Provinciale Staten- of gemeenteraadsfractie apart het wiel moet uitvinden.
Zonnepark Bockelwitz-Polditz aan de Mulde (Dld) (foto bgerard) (Dit park telt 14000 panelen, samen goed voor 3,15MW piek, en was daarmee in 2010 het 130ste park van Duitsland).
En een theorie over de beste organisatievorm. Grootschalig (mijn voorkeur, want simpelweg onontkoombaar), kleinschalig (wat politiek lief klinkt maar bijna niets opbrengt), of een iets grotere kleinschaligheid in de vorm van coöperaties? Privaateigendom? Participatieregelingen? Terug nationaliseren van de vroegere Nutsbedrijven? Zie Duurzame energie bottom-up of top-down organiseren? .
Al eerder is in deze kolommen gesproken over een incident op 22 maart 2018, waarbij de-icing vloeistof, die gebruikt wordt om (civiele) vliegtuigen op Eindhoven Airport ijsvrij te maken en te houden, via het riool de beek Ekkersrijt inliep. Dat water kwam terecht in wat verderop de Grote Beek heet. Die loopt door de waterpartij in de Achtse Barrier en die werd volledig zuurstofloos. Alle vissen dood, grote stank.
Verloop van de beek Ekkersrijt. Na het passeren van de waterpartij in de Achtse Barrier komt bij in de Grote Beek uit en die stroomt langs Blixembosch naar De Dommel.
Naar aanleiding van het incident heeft de Eindhovense SP technische vragen gesteld aan het College van B&W. Niet over het incident zelf, want daar vindt strafrechterlijk onderzoek naar plaats, maar naar hoe eigenlijk de reguliere vergunning in elkaar zit. Op die vragen is op 7 juni 2018 antwoord gekomen (voor de volledige tekst zie Technische vragen van de SP-fractie over de lozing van de-icing vloeistof_antwoord juni 2018).
De belangrijkste elementen uit het antwoord:
De vergunning dateert van 2003 en zat toen bij de provincie. Op 1 oktober 2010 is de vergunning, grotendeels ongewijzigd, overgedragen (bij de WABO) aan de gemeente Eindhoven. Die is dus sinds 2010 bevoegd gezag voor de milieuaspecten van de grondoperaties van het civiele vliegen.
Het Ministerie van I&W is bevoegd gezag voor de Defensie-activiteiten zit, maar hoe die vergunning precies in elkaar zit, wist de gemeente niet.
De provincie dacht indertijd dat het de-icen geen milieugevolgen zou hebben, en heeft daarom geen eisen gesteld aan de chemische samenstelling en aan het weglopen van de-icing vloeistof in het riool. Die eisen worden nog steeds niet gesteld.
Het de-icen gebeurt op een betonnen platform, maar dat was er toch al.
Vloeistoffen die niet met water mengen en op het water drijven (bijvoorbeeld gemorste kerosine) worden met een olieafscheider verwijderd. Maar de stoffen in de de-icing vloeistof lossen goed op in water (anders zouden ze niet werken), en daar doet deze afscheider helemaal niets tegen. De de-icing vloeistof kon dus ongehinderd in het riool lopen, en daarna in de Ekkersrijt.
Toen het leed in de Achtse Barrier zich voordeed, is er in haast gereageerd. Het uitgaande riool van het vliegveld is met een ballon dichtgeknepen en de Ekkersrijt is tijdelijk afgedamd, waarna het vervuilde water met vrachtwagens is afgevoerd.
Er wordt niet gemeld of de afsluiting van het uitgaande riool een blijvend karakter heeft, en evenmin of er bij deze afsluiting een opslagbekken hoort.
Door het incident loopt er nu een procedure voor een nieuwe aanvraag, waarbij op basis van de huidige inzichten door de Omgevingsdienst wordt beoordeeld of er aanvullende technische maatregelen nodig zijn. De tekst suggereert dat er (nog) geen aanvraag van het vliegveld ligt.
B&W geven geen eigen ambities mee aan de Omgevingsdienst in de geest van “Wij willen dat afvalwater gerecycled wordt” of “wij willen dat er nooit meer de-icing vloeistof in de Ekkersrijt terecht komt” . De Omgevingsdienst moet het zelf maar uitzoeken en dat betekent dat B&W aan de ambtenaren een politieke taak opleggen.
Het incident had op basis van de Wet Milieubeheer gemeld meten worden.
Tijdelijke dam in de Ekkersrijt
De gang van zaken versterkt de al bestaande indruk, dat Eindhoven Airport zich niet als een normale onderneming aan normale milieuregels hoeft te houden.
De Catharinakerk in Eindhoven heeft twee torens van elk 73m hoog en op beide nestelen slechtvalken. Dat met enige menselijke ondersteuning, want eerst nestelden ze jaren achtereen op het gebouw van de Technische Dienst, tot dat gesloopt/gerenoveerd moest worden. Er moest wat en zodoende kwam de Catharinakerk in beeld, bij de slechtvalken al bekend als uitkijkpost. Het zijn trouwe kerkgangers.
Als je ze wil begluren, moet je naar http://eindhoven.peregrines.nl/ . Daar komen wat foto’s vandaan. Volgens deze site komt hij uit De Mortelen (het platteland tussen Eindhoven, Tilburg en Boxtel), en is zij een ongedocumenteerde Belgische immigrante. ’t Is wa.
Sinds er geen DDT meer gespoten wordt, is de slechtvalk met een opmars bezig. De grote stad is een ideale biotoop.
Nestkast van een slechtvalkpaar op de Catharinakerk
Geheel belangeloos was deze menselijke empathie niet (is hij trouwens wel vaker niet), want de slechtvalken houden de kauwtjes- en duivenpopulatie in toom. De Schreeuwjezus voert de duiven en de duiven voeren de slechtvalk, zodoende. En af en toe gaat er een afgekloven karkas over de rand.
Het dier discrimineert niet, want vreet alles wat vliegt. De legende wil dat hij/zij in duikvlucht een zwaluw uit de lucht kan plukken of een eend uit het water (dat zal dan wel niet in duikvlucht zijn). Wikipedia meldt dat men bij een afgerichte slechtvalk de snelheid heeft kunnen meten en dat die 389km/uur bedroeg (https://nl.wikipedia.org/wiki/Slechtvalk ) .
Maar stadskauwtjes en stadsduiven zijn eenvoudiger, dus waarom aan een zwaluw beginnen?
Eieren van een slechtvalk (Catharinakerk 2018)
Van die nestkasjes kwamen kinderen en de broedzorg is roerend, behalve vanuit het perspectief van de duif.
Jonge slechtvalk uit het nest op de Catharinakerk. Foto ter beschikking gesteld door Laurens Mulkens, koster van de Catharinakerk .
Zo’n kind kon al goed genoeg vliegen om niet vanaf 73m dood neer te vallen, maar nog niet goed genoeg om vanaf de grond weer op te stijgen. Dus stapte het beest op een dag in het voorjaar van 2018 plompverloren de Rambam binnen, waarop publiek en personeel in deze spijkerbroekenwinkel ijlings het hazenpad kozen. Mogelijk ook in paniek (dat vermeldt het verhaal niet) stiefelde het dier op zijn grote platvoeten twee winkels verderop naar binnen, waar de inmiddels gealarmeerde vogelaar hem/haar kon vangen.
Die zette het dier ergens hoog op een rand van de toren, waarop het duikend vaart kon maken en weer terug kon keren op het nest. Mogelijk leeft het nog lang en gelukkig.
Landelijke krachtenbundeling Het Beraad Vlieghinder Moet Minder (BVM2) heeft zich vanuit Eindhoven aangesloten bij het, onlangs opgerichte, LBBL (Landelijk Bewonersberaad Luchtvaart). Ik ben secretaris van BVM2.
Zie Bewonersorganisaties rond de zes luchthavens verenigen zich en het Tweede Kamer-debat (update) .
Het LBBL is tegen de ongebreidelde groei van de luchtvaart vanwege geluid, toxische emissies en klimaat. Ook begint de gedachte post te vatten dat de impact van de uitdijende vliegactiviteiten zo groot is, dat economische voordelen voor de omringende regio in hun tegendeel beginnen om te slaan.
Dit is onder andere neergelegd in een brief aan de Tweede Kamer en het kabinet.
Het LBBL wordt gesteund door Greenpeace en de landelijke milieuorganisaties.
Actiedag op 23 juni
Het LBBL en Greenpeace organiseren op zaterdag 23 juni in zes plaatsen nabij een vliegveld gelijktijdig een landelijk actiemoment.
In Eindhoven zal dat plaatsvinden
Op zaterdag 23 juni
Om 13.00 uur
Op het Catharinaplein
Het actiemoment zal het karakter hebben van een demonstratieve fotosessie. De bedoeling is dat er een groot aantal mensen op het bordes van de Catharinakerk staat, met tussen hen in een heel groot spandoek waarop een rood sein gegeven wordt aan Eindhoven Airport. Daarvan wordt vanaf de trans van de Catharinakerk (25 meter hoog) een foto gemaakt, die een rol gaat spelen in de regionale en landelijke publiciteit.
Uiteraard is die rol des te groter, naarmate er meer mensen aanwezig zijn! BVM2 vraagt u dan ook om op genoemde plaats en tijd aanwezig te zijn!
Om de foto mooier te maken, vraagt BVM2 u om van boven iets roods aan te doen (rood petje, rood overhemd, enzovoort).
De demonstratieve fotosessie duurt niet heel lang. Daarna kan men naar eigen inzicht de middag verder vormgeven.
Wie nog geen ondersteuner is van BVM2, kan dat worden op www.bvm2.nl (tab support/steunen). Het is goed om dat te doen.
Tevens is hier vrijelijk een afbeelding te downloaden, die als poster of flyer gebruikt kan worden. Wie hiervan meer exemplaren wil ontvangen dan praktisch is om af te drukken, kan met mij contact opnemen op bjmgerard@gmail.com .
Inleiding De fabricage van cement is goed voor ca 5% van de mondiaal geloosde CO2 – uitstoot. Alle reden om te kijken of dat niet minder kan. In Nederland wordt daar al veel aan gedaan en daardoor loost de Nederlandse betonfabricage in verhouding minder (ca 1,6% van de Nederlandse CO2 -lozing). Dat is echter nog steeds veel.
BPMN, een van de grootste betonindustrieën in het Belgische Malonne (eigen foto bedrijf, Wikipedia)
Dat cement echt circulair kan worden ligt niet voor de hand. Je maakt cement door kalksteen te branden of een mengsel van kalksteen net kleiachtige toeslagstoffen. Daarvoor moet de oven heel heet worden (wat op zich al veel CO2 loost) en splitst de kalksteen een heleboel CO2 af, waardoor je ongebluste kalk krijgt of een mengsel waar ongebluste kalk in zit. Aan dat primaire proces zelf is niet wat te doen.
De cement wordt gemengd met zand en grind en eventueel andere stoffen (bijv. vliegas), en met (als het goed is) de juiste hoeveelheid water. Het water reageert heftig met de ongebluste kalk en er ontstaat een mix van calciumhydroxide (‘gebluste kalk’), vaak een flink restant ongebluste kalk (de hoeveelheid water klopte dan niet) en toeslagstoffen. Dat geheel heet beton.
Ouderwetse betonrecycling betekent lomp maalwerk en de korrels als fundering gebruiken, bijvoorbeeld voor wegen. Waarna voor nieuwe toepassingen weer geheel nieuw beton aangemaakt moet worden. Zonde van de CO2.
Koos Schenk uit Oss probeert al jaren betonrecyclingstechnieken te ontwikkelen. Zijn SmartCrusher kreeg in 2014 de Wereldprijs van de ASN-bank. Dat leverde 10 mille op voor doorontwikkeling. Het artikel in BouwWereld, waar dat in staat, geeft eigenlijk al een goed inzicht in de essentie van het idee. Zie www.bouwwereld.nl/nieuws/oud-beton-slim-hergebruiken/ .
De TU/e bewees dat het ontwerp van Schenk werkte.
Aan de basis ligt de observatie van Schenk dat er als regel in beton meer cement gebruikt wordt (of minder water toegepast) dan nodig.
De recente presentatie: PR of echt waar?
Nadien heeft Schenk partners gevonden in, of zijn uitvinding verkocht aan, twee ondernemingen, New Horizon Urban Mining en de Rutte Groep, een wegenbouwer. Die kwamen er op 5 juni 2018 op de Provada mee voor de dag, begeleid door een behoorlijk ronkende PR-campagne “Nederlandse primeur: circulair cement schudt de betonsector op” (Trouw) of “Nieuwe betonvreter is de ‘heilige graal’”(NRC – www.nrc.nl/nieuws/2018/06/05/deze-betonkneuzer-is-de-heilige-graal-in-de-bouw-a1605490 ). Het ding heet de “New Liberator”.
Ongeacht de waarde van de bewering, weet men in elk geval een pakkende naam te verzinnen.
Maar gegeven het rauwe productieproces van nieuwe cement leek het me sterk dat het echt “circulair” was. Is de circulair-claim nou waar, half waar of niet waar? Ik wilde het wel eens uitzoeken.
Half waar
Nu ben ik zeker geen betondeskundige, maar de basisbeginselen zijn niet zo moeilijk en met een wat achtergrondkennis van de chemie kom je al gauw een heel eind.
De Smart Liberator (foto Rutte Groep)
Het NRC-artikel is goed en het artikel in BouwWereld van 2014 ook.
Oude puinbrekers breken lomp. Met grof geweld maalt men alles middendoor, tot en met de kiezelstenen – wat nergens voor nodig is. Daardoor krijg je gemengde brokken waar je eigenlijk niets anders meer mee kunt als onder wegen stoppen.
De essentie van het proces is dat de Smart Crusher echt smart crusht. Subtiel zogezegd. Hij herkauwt als het ware als een koe, om het onnavolgbare PR-proza te blijven gebruiken.
Daardoor komen het grind, het zand, de wel-uitgeharde en de niet-uitgeharde fracties er gescheiden uit. De gescheiden niet-uitgeharde cement (Freement” gedoopt) kan gewoon weer als cement gebruikt worden in toepassingen waar het niet erg kritisch komt (putten en zo) en tot 30% in constructiebeton.
Al met al vind ik, dat het woord “circulair” niet op zijn plaats is. Het proces is niet cyclisch.
Maar het proces spaart wel flink CO2, op drie manieren:
De ongebruikte cement wordt alsnog gebruikt en hoeft niet nieuwe gemaakt te worden. Dat spaart een deel van het CO2-uitbrakende primaire proces uit
De wel-uitgeharde cement moet terug het primaire proces in, maar bevat geen of weinig CO2 en daardoor komt er alleen de CO2 van de ovenbrandstof vrij
Het maalproces is minder lomp (men maalt niet overbodig kiezelstenen middendoor) , en dat zal wel minder energie kosten.
Het eindproduct (foto Urban Mining)
Per saldo is het oordeel dat de fraaie PR (die eigenlijk een prijs in eigen recht zou moeten krijgen) maar half waar is, maar dat de helft die waar is een grote verbetering is.
Hieronder een gastopinie die Europarlementarier Anne-Marie Mineur op 29 mei 2018 in het Reformatorisch Dagblad geplaatst heeft.
Hij gaat over handelsverdragen zoals indertijd TTIP, maar nu met een anatal Zuid-Amerikaanse landen.
– – – – – – – –
Het handelsverdrag tussen de EU en een aantal Latijns-Amerikaanse landen vormt een bedreiging voor de Europese volksgezondheid. Daarom moet het verdrag per direct van tafel, betoogt Anne-Marie Mineur.
Hét symbool van het verzet tegen het TTIP-verdrag met de Verenigde Staten was de chloorkip. Het dier dankte zijn naam aan de Amerikaanse gewoonte om vlees te wassen met chloor om eventuele besmettingen te neutraliseren. De kip wekte veel ophef omdat de behandelmethode strijdig is met Europese regelgeving die de volksgezondheid beschermt. Mede vanwege het massale protest werden de onderhandelingen op een lager pitje gezet, en uiteindelijk door president Trump met veel tamtam in de koelkast gezet.
Het probleem is dat de productiewijze van veel producten buiten de Europese Unie maar moeilijk herleid kan worden: dat valt aan product vaak niet af te lezen. Het gevolg is dat slechts een klein deel aan de Europese grens herkend wordt als product dat niet aan onze strenge eisen voldoet. Daar komt bij dat lang niet alle importproducten in het lab gecontroleerd worden door instanties zoals de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). In het geval van kip is dat slechts 20 procent. Oftewel: vier van de vijf Zuid-Amerikaanse kippen belanden zonder sluitende controle op uw bord. Het afsluiten van verregaande handelsverdragen met landen waarvan we weten dat de standaarden veel lager liggen, is daarom een uitermate risicovolle praktijk.
Dat geldt bij uitstek voor het handelsverdrag met de Mercosurlanden: Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay. De voedselveiligheidsstandaarden en controles in Mercosurlanden zijn veel minder streng dan in de EU: zo is hormoonvlees toegestaan. Ook ligt het vleesschandaal in Brazilië (waarbij slachthuizen bewust onveilig vlees exporteerden) nog vers in het geheugen van de Europese consument. Daardoor ligt er een reële nieuwe vijand op de loer: de salmonellakip. Onderzoek van voedselwaakhond Foodwatch toonde recent aan dat er het afgelopen jaar honderden keren salmonella werd aangetroffen in Braziliaanse kip die in de Europese schappen belandde.
Het TTIP-paard van Troje tijdens een demonstratie in Amsterdam
Niet geloofwaardig
De Commissie heeft nu een importverbond ingesteld voor bedrijven waar recent opnieuw misstanden zijn aangetoond rondom de laboratoriumuitslagen van salmonellatests. Dat is natuurlijk goed nieuws, maar daarmee is het probleem niet uit de lucht. Zo kondigde Brazilië deze week aan de handelssancties aan te vechten bij de WTO. Bovendien staat in het Mercosurverdrag dat wanneer de controlerende instanties in de Mercosurlanden eenmaal zijn erkend door de EU, de EU niet zomaar het recht heeft om bedrijven die willen exporteren aan inspectie te onderwerpen. Het is niet geloofwaardig om te denken dat de voedselinspectie in de Mercosurlanden opeens op orde is als een aantal bedrijven op een sanctielijst wordt geplaatst. Kortom, als het Mercosurverdrag doorgaat, worden de maatregelen van de Commissie mogelijk alsnog ondermijnd.
Daarnaast vormt het Mercosurverdrag een bedreiging voor het milieu en klimaat in Latijns-Amerika. De vleesproductie in de Mercosurlanden gaat gepaard met ontbossing in de tropische oerwouden van de Amazone, de Chaco en de tropische savanne de Cerrado. Omdat Mercosurlanden vlees voor een zeer competitieve prijs kunnen aanbieden, zal de productie en export van deze producten enorm toenemen, ten koste van kleinschalige boeren in deze landen die hoogwaardige kwaliteit leveren.
Het Zuid-Amerikaanse vlees is wisselgeld voor een deal die de Europese auto-industrie en financiële sector toegang geeft tot een nieuwe afzetmarkt. Extra maatregelen om de consument tegen de import van besmet rund- en kippenvlees te beschermen liggen daarmee politiek gevoelig. Daar hoeven we in dit late stadium van de onderhandelingen dan ook weinig meer van te verwachten.
De salmonellakip toont eens te meer aan dat de EU met het afsluiten van vrijhandelsverdragen bereid is de belangen van multinationals voorrang te verlenen boven die van mens, dier en milieu. We moeten geen verdragen afsluiten met landen waar de arbeids-, milieu- en dierenwelzijnnormen aantoonbaar slechter (of erger: afwezig) zijn, terwijl er wel massaal producten naar de interne markt geëxporteerd worden die een risico vormen voor de volksgezondheid. De EU doet er dan ook goed aan om de onderhandelingen over het handelsverdrag met Mercosur te staken.
De auteur is Europarlementariër voor de SP.
TTIP-manifestatie van Milieudefensie op het Catharinaplein, Eindhoven op 28 mei 2016
Even een inleiding Mijn jongste zoon Hans en zijn vriendin Katja runden vroeger een restaurant in Monpazier in de Dordogne. (Zie Terug van een weekje weg ). Dat hebben ze een paar jaar met groot succes gedaan, maar het campingwezen trok hun meer en nu zijn ze beheerder van de camping RCN la Ferme du Latois. Die ligt in de westfranse Vendée, ergens halverwege Nantes en La Rochelle en iets ten zuiden van Coëx, een dikke tien kilometer van zee in een badplaatsengebied. Je kunt met de TGV tot La Roche sur Yon komen, met als voornaamste bezienswaardigheid een stenen Napoleon op een stenen paard in het park.
RCN hoort bij de Nederlandse Gereformeerde kerken, maar is commercieel sinds enige tijd Vrijgemaakt. De winst gaat naar goede doelen. Zie www.rcn.nl/nl/home .
La Ferme du Latois is een mooie, ruime camping, goed sanitair, zwembad, visvijvers, alles schoon en netjes, en ze hebben mooie huisjes en fietsverhuur. We hebben het er een week goed kunnen uithouden.
Je kunt er fatsoenlijk eten, maar als je echt goed wilt eten, moet je naar Coëx.
Aanbevolen.
De omgebouwde schuur en de zwaluwen Het was een Ferme en dus is het bedrijfsgebouw een omgebouwde schuur met oude balken. Die heeft een soort overdekte entree met een vlieggat en de zwaluwen vinden dat fantastisch. Het vliegt af en aan en tsjilpt en kwettert en nestelt en verslindt vliegen en muggen dat het een lieve lust is.
Helaas schijten ze de boel ook onder en in een ruimte waar de receptie, het restaurant en de bar op uitkomen is dat niet zo praktisch. Onze Hans dus denken hoe de bezoekers te beschermen tegen de schijtende beschermde boerenzwaluwen waar hij verder geen hekel aan heeft.
Een plankje onder de nesten heeft geen zin, want dan gaan ze vervolgens op dat plankje nestelen en dan schijten ze vervolgens weer over de rand.
De anti-zwaluwpoep parasollen
Toen heeft hij het maar zó opgelost. Onder elk nest een parasol. Tegen zwaluwen die schijten tijdens het vliegen helpt sowieso niets, maar als ze over de nestrand schijten helpt het wel.
Het lijkt wel kunst en er is vast geen enkele camping met een dergelijke maatregel tegen zwaluwpoepbombardementen.
Het waarom van de avond De verduurzaming van het bestaande woningbestand (in Noord-Brabant ca 800.000 woningen die er in 2050 nog steeds staan) is van wezenlijk belang.
Een drastische energiebesparing binnen deze bestaande woningvoorraad is van groot belang voor een forse besparing op het Brabantse en Eindhovense energiebudget. Hoe groter de besparing, hoe eenvoudiger het wordt om de resterende energie duurzaam op te wekken.
Een dergelijke vermindering is ook van belang voor de woonlasten van huishoudens. Een goed vormgegeven verduurzaming kan voor huurders en eigenaren voordelig uitpakken.
Andersom kan het betekenen, dat men slechte huurwoningen versneld wil slopen. Het is goed als huurders daar in een vroeg stadium bij betrokken worden.
Er zijn echter elders in Nederland ook voorbeelden dat complexen, die eigenlijk gesloopt zouden worden, zijn blijven staan door een grondige verduurzamende renovatie.
Kortom, bewoners hebben, hoe dan ook, belang bij dit onderwerp.
Tegelijk lijkt er soms een soort verlamming te bestaan. Er wordt veel gepraat, maar vaak weinig gedaan en nog minder is er sprake van een systematisch beleid.
Openbare avond Verduurzaming bestaande woningbouw 17 mei 2018
De SP wil druk van onderaf opbouwen om het proces in een hoger tempo te krijgen. Vandaar de openbare avond. Die vond plaats op donderdag 17 mei in ‘t Bellefort. Sprekers waren:
Bernard Gerard over de energiebalans van Noord-Brabant en Eindhoven
Jaap van Leeuwen, consulent energiebesparing van de Woonbond
Luc Reusken, manager vastgoed van Woonstichting Thuis
Paulus Jansen, (ex)SP-wethouder in Utrecht met o.a. wonen in de portefeuille
Bernard Gerard (medewerker provinciale SP-fractie) hield een kort verhaal hoe de Brabantse energiebegroting in elkaar zit en hoe een drastische bezuiniging (bijvoorbeeld door 800.000 Brabantse woningen in 2050 energieneutraal gemaakt te hebben) in dat plaatje paste. Uitgangspunt is de provinciale Posad-studie.
De getallen zijn indicatief en dienen vooral om een idee te geven van de orde van grootte, waarover we praten.
Hoofdlijnen van het Brabantse energiebudget
Jaap van Leeuwen (consulent energiebesparing Woonbond)
schetste de toekomst vanuit het perspectief van de huurder.
Hij begon met te memoreren dat de regering 1,9 miljard uit de huursector gehaald had (met de verhuurdersheffing), en er nu voor de verduurzaming 0,2 miljard in terugstopte.
Aan de Klimaattafel over de gebouwde omgeving, die een nieuw Klimaatakkoord 2018-2030 moeten voorbereiden, wordt gesproken over dat in 2030 de woningvoorraad gemiddeld label A moet zijn, en dat er dan 2 miljoen woningen van het gas af moeten zijn.
In 2050 moet de gebouwde omgeving energieneutraal zijn.
Ter vergelijking: van Leeuwen becijferde de gemiddelde energielasten van een woning op €148 per maand in 2018 (en dat is stijgend). Daarvan iets meer dan 1/3de gas en de rest stroom.
Dit alles leidt de Woonbond tot een prioriteitenlijst:
Van Leeuwen pleitte ook nadrukkelijk voor een warmtestrategie, want daar gaat nu in woningen het meeste geld aan op.
In dit verband maakte hij de vergelijking dat een Fiatmotor ongeveer even groot was en een stuk complexer dan een warmtepomp, maar wel €600 kostte tegenover een warmtepomp €6000 . Met andere woorden: die warmtepomp moet een stuk goedkoper kunnen worden.
Hij noemde de noodzaak van een Regionale Energie- en Klimaat Strategie (REKS)
Luc Reusken, manager vastgoed van Woningstichting Thuis uit Eindhoven Thuis heeft 10328 woningen, waarvan 3556 in Eindhoven en de rest in enkele voorsteden.
De stichting was in 2018 de meest duurzame woningbouwcorporatie van Nederland. Daar waren ze heel trots op. Evenzo op de prestatie dat in 2017 hun gehele woningvoorraad gemiddeld label B was geworden. Die labels zijn reëel, zegt Reusken, niet theoretisch.
In 2050 moet de woningvoorraad CO2-neutraal zijn.
Thuis was nu zover omdat ze eerder dan anderen, acht jaar geleden, begonnen zijn.
De praktijk leert, zegt Reuskens, dat je met je huurders om speaking terms moet blijven.
Thuis had uit eigen middelen in 10 jaar 70 miljoen financiele ruimte gecreëerd. Maar de vraag blijft hoe het financieel verder moet. Het zal ongeveer €450 miljoen kosten om 76% van hun woningen CO2– neutraal te krijgen.
(Deze flats aan de W. de Zwijgerlaan in Best vervangen nu gesloopte flats. De nieuwe flats zijn Nul Op de Meter. Zie ook www.mijn-thuis.nl/Willem-de-Zwijgerweg-Best/ ).
Paulus Jansen (ex-wethouder SP in Utrecht, o.a. Wonen) Utrecht is een heel andere stad als Eindhoven. Niet alleen groter, maar ook een bijna dubbele woondichtheid en veel maar stadsverwarming. Zijn stad energieneutraal krijgen lukt volgens Jansen niet.
Het Utrechtse leidingennet en de vervangingstermijn
Jansen (die in Eindhoven technische Bouwkunde heeft gestudeerd en veel van deze materie afweet) focuste vooral op de warmtevoorziening.
Hierboven de leiding-vervangingkaart van netbeheerder Stedin. De gele lijnen moeten op korte termijn vervangen worden en zodoende is Overvecht-Noord het eerst aan de beurt. De wijk gaat dus van het gas af. Dat is een omvangrijke operatie en de inspraakbijeenkomsten vullen de krantenkolommen.
Warmtesituatie in Overvecht-Noord (Utrecht)
Als men een warmtenet wil verduurzamen, komt men als vanzelf op vraagstukken rond lage temperatuur-warmte 9pakweg 25 tot 40°C). Het gaat over het slim bestrijden van legionella, over vloerverwarming of grote radiatoren via restwarmte en geothermie naar monopolievraagstukken. De Utrechtse gemeenteraad heeft in 2017 een Warmtevisie vastgesteld en dat is iets waar de Eindhovense gemeenteraad vroeg of laat ook aan moet.
Utrecht sorteert voor op €250 miljoen per jaar (dat is inclusief de particuliere gelden).
