(Deze tekst is overgenomen van de Brabantse Milieu Federatie BMF en is daar gepubliceerd op 14 januari 2019.)
Onze rivieren, meren en moerassen worden beschermd door Europese regelgeving. Helaas overweegt de Europese Commissie deze regelgeving af te zwakken. De jarenlange inzet om ons water schoon te krijgen en te herstellen stelt dan niks meer voor. Maar als we met z’n allen laten weten hóe waardevol schone rivieren, meren en moerassen zijn, kunnen we voorkomen dat ons water zijn bescherming verliest.
Protect Water Ruim honderd natuur- en milieuorganisaties in Europa zijn de
campagne #ProtectWater gestart voor de bescherming van Europese wateren,
zoals rivieren, beken, meren en grondwater. Wij ondersteunen de actie
en roepen iedereen op om hun stem te laten horen bij de Europese
Commissie.
Water, bron van leven Volgens de laatste gegevens is 60% van de Europese wateren niet gezond. Mensen leggen waterrijke gebieden al eeuwenlang droog voor landbouw, industrie en bewoning. De kwaliteit van riviernatuur is verslechterd door baggeren en vervuiling en leefgebieden van vissen en vogels zijn vernietigd. Niet alleen de natuur ondervindt negatieve gevolgen, ook wij krijgen steeds vaker te maken met overstromingen en droogtes en op langere termijn een slechtere waterkwaliteit. Dit heeft in de toekomst ook effect op jouw drinkwater.
Kwaliteit loopt terug Met de Europese waterwet, de zogenaamde Kaderrichtlijn Water,
beloofden overheden om al het oppervlakte- en grondwater te beschermen.
Uiterlijk in 2027 moeten onze rivieren, meren en moerassen op orde zijn.
Maar ondanks de beloftes is de kwaliteit van onze wateren juist
achteruit gegaan. En als de wet wordt afgezwakt, wordt dit alleen nog
maar erger. Dat kunnen we niet laten gebeuren!
Ruim 200.000 mensen lieten al hun stem horen voor schone rivieren
en meren in Europa. Tot 4 maart kunt u ook uw stem laten horen, zodat
onze rivieren, meren en moerassen worden beschermd door Europese
regelgeving:
Leuk dat je mijn site bezoekt!
Ik wil op deze site aandacht besteden aan maatschappelijke zaken in het overgangsgebied tussen milieu en duurzaamheid, natuurwetenschappelijke discipline, politiek werk en acties op deze gebieden. Ik heb hierbij voorkeur voor onderwerpen die voor Noord-Brabant van belang zijn. Elders op deze website vind je tot welke concrete lidmaatschappen en maatschappelijke functies dat leidt.
Ik verwelkom iedereen op mijn site die hier ook iets mee wil.
Daarnaast staan er ook persoonlijke accenten tussen de boodschappen.
In de artikelen op deze site kun je zien hoe ik over de dingen denk. Je kunt me ook een vraag stellen.
Om artikelen te vinden werkt de “categorie-knop” het gemakkelijkste. Dat is een hierarchische rangschikking op (deel)onderwerp.
Bedenk dat bij elk artikel een datum staat. Na artikelen treden ontwikkelingen op. Kijk altijd even of er nog een later artikel is.
Ik sta 15de op de SP-lijst voor de Provinciale Staten-verkiezingen in maart 2019. Ik heb niet voor een verkiesbare plaats gekozen, omdat mijn oren te slecht zijn geworden voor de akoestiek van sommige zalen van het Provinciehuis. Maar ik wil wel graag dat je op me stemt, want dat steunt mijn milieu-, klimaat- en energie-agenda.
Stemmen op mij schuiven door naar anderen, dus je stem gaat niet verloren.
Nederland moet nu een volledig wapenembargo instellen tegen Saoedi-Arabië, en er bij andere Europese landen op blijven aandringen dat ook te doen. Nederland moet consequent stelling nemen tegen de mensenrechtenschendingen van de Saoedische regering.
(Dit artikel is gedeeltelijk verouderd en zal tzt worden aangepast)
De brief van Milieudefensie en de zaak tegen de Shell
Milieudefensie landelijk heeft de Shell een brief gestuurd, waarin de Shell medeverantwoordelijk gesteld wordt voor het veroorzaken van een gevaarlijke klimaatverandering. De brief is gedateerd op 04 april 2018 en geeft Shell acht weken de tijd om aan de eisen te voldoen.
Die eisen zijn:Shell brengt zijn beleid en investeringen in lijn met de klimaatdoelen van Parijs;
Shell bouwt zijn olie- en gasproductie af en brengt zijn uitstoot terug naar nul in 2050;
Shell maakt afspraken met Milieudefensie over de invulling, tussendoelen en openbare verantwoording.
Als het tot een rechtszaak komt (wat aannemelijk is), zal Roger Cox hem voeren. Dat is dezelfde advocaat die het succesvolle klimaatproces van Urgenda gevoerd heeft. Cox heeft daar het “Kelderluik-arrest” ingezet, inhoudend dat het veroorzaken van ernstig gevaar voor mensen in zichzelf al verwijtbaar is, zelfs al is de handeling die daaraan ten grondslag ligt op zichzelf niet strafbaar (in het Kelderlijkarrest het open laten staan van een luik in de grond naar een kelder zonder daar beschermende maatregelen omheen te bouwen, waardoor een ernstig ongeval veroorzaakt werd).
Shell kan aansprakelijk gesteld worden, omdat het hoofdkantoor van Shell in Nederland staat en daar het beleid bepaald wordt.
Acties van Milieudefensie rondom de zaak.
Rondom de brief en de mogelijke rechtszaak organiseert Milieudefensie acties. Ik wil er hier twee noemen.
Iedereen kan risicoloos en voor een bescheiden bedrag mede-eiser worden in de zaak. Ik heb dat ook gedaan. Het proces krijgt daardoor trekken van een volksbeweging.
Hoe je dat moet doen, is te vinden op klimaatzaakshell.nl .
Milieudefensie organiseert regionale bijeenkomsten. In Brabant is er binnenkort zo’n bijeenkomst, en wel
op woensdag 11 april
om 19.15 uur
in Wijkgebouw De Slinger
Jan Schöfferlaan 3
5212RE Den Bosch.Ik raad iedereen aan om deze meetup te bezoeken.
Het laatste nieuws is dat er op een later moment ook een bijeenkomst in Eindhoven gaat komen, waarschijnlijk op 24 april ‘s avonds. Daarover zal meer gemeld worden als de details met zekerheid bekend zijn.
Willemieke Arts is voor de SP lid van Provinciale Staten van Noord-Brabant en daarin woordvoerder Mobiliteit. In die hoedanigheid houdt ze zich onder andere bezig met gelijkvloerse spoorwegovergangen. Daar bestaan regelmatig zeer gevaarlijke situaties, zowel voor de inzittenden van de treinen als voor de verkeersdeelnemers op de weg. Ze vindt dat gelijkvloerse overwegen versneld moeten worden opgeheven.
Hierover heeft ze een gastopinie geschreven voor het Eindhovens Dagblad. Ik plaats deze ook hieronder.
Wie ervaringen met overwegen in Brabant kwijt wil, is zeer welkom op warts@brabant.nl .
Overweg Tongelresestraat-Hofstraat Eindhoven, een van de vijf Tongelrese gelijkvloerse overwegen
Weg met de overgang!
ProRail legde in het Eindhovens Dagblad van 19 sept uit dat de onderneming nu les gaat geven aan bejaarden over hoe veilig over te steken met een rollator of een scootmobiel op een spoorwegovergang. Dat blijkt nodig: alleen al op de spoorwegovergang in Tongelre, zo meldt het artikel, zijn in korte tijd vier scootmobielen in de prak gereden. De opzittenden konden gelukkig het vege lijf redden. Ook elders zijn incidenten met stilvallende scootmobielen en tussen de rails vastgeklemde rollators niet zeldzaam.
Ook de schooljeugd mag zich in de educatieve attenties van ProRail verheugen, getuige een eerder artikel in het ED.
Nu is dit allemaal goed bedoeld, maar die voorlichting en de “oversteeklessen” voor ouderen blijven een lapmiddel. Niet de omgang met de situatie is het hoofdprobleem, maar de situatie zelf. Zeker als zo’n overgang driekwart van de tijd dicht zit zoals straks bij Boxtel. Gelijkvloerse spoorwegovergangen zouden überhaupt niet meer mogen bestaan.
Als men in dit land een auto(snel)weg aanlegt of renoveert, moet die kruisingsvrij. Dat zit gewoon in het bestek van de weg opgenomen. Treinen rijden vaak harder dan auto’s en het spoor is eigenlijk een soort snelweg voor treinen. Waarom dan niet ook bij het spoor gelijkvloerse overgangen gewoon verbieden? En ze ombouwen tot fiets- en voetgangerstunnel bij landweggetjes en tot autotunnels bij grotere wegen?
Gemeenten hoeven niet mee te betalen aan klaverbladen en zo op hun grondgebied. Waarom moeten die, vaak armlastige, gemeenten dan wel behoorlijk meebetalen aan het ongelijkvloers maken van spoorwegovergangen? Mede daardoor blijft een dringend gewenste sanering van alle spoorwegovergangen vaak iets voor de onbekend lange termijn.
De noodzaak tot sanering rust in vrede op een lange wachtlijst in Den Haag. Slachtoffers van ongesaneerde spoorwegovergangen rusten in hun graf, zoals de machinist van de trein die bij Dalfsen op een hoogwerker knalde.
Het Rijk en ProRail moeten alle gelijkvloerse overgangen zo snel mogelijk de wereld uit helpen.
Het politieke belang De emissie van ammoniak, de opbouw van ammoniak in de atmosfeer, en het neerdalen (‘depositie’) van ammoniak op en in de bodem zijn politiek heftig omstreden onderwerpen. Ze hebben namelijk een direct verband met de veeteelt. Ammoniak komt voor grofweg 85% uit de veeteelt, ongeveer fifty uit de stal en uit het uitrijden van mest. Tegen de emissie vanuit de stal moeten luchtwassers worden ingezet en daar heeft geen enkele boer zin in. Ze kosten kapitalen en vreten stroom. En ze helpen niet bij het uitrijden van mest. Nu het water veel boeren tot de lippen staat, en de ammoniak tot de neusgaten, is er een markt voor twijfelzaaiers en boerenpartijen of anti-milieupartijen als de PVV en het SGP, CU en CDA zijn daar vatbaar voor. Op gezette tijden staan er beroepstwijfelzaaiers op, zoals bijv. Crok en Hanekamp, om met hele, halve en onwaarheden te tetteren dat er geen probleem is en dat de linkse kerk het helemaal verkeerd ziet. En bijna altijd ligt dan het RIVM onder vuur, omdat dat nu eenmaal de instantie is die over dit onderwerp gaat. Ik heb er bij een eerdere gelegenheid al op deze site over geschreven (zie www.bjmgerard.nl/?p=4332 ).
Het gas ammoniak (NH3 ) stinkt en is toxisch. In een stal kan de concentratie hoge waardes bereiken, die schadelijk kunnen zijn voor mens en dier, maar buiten de stal dalen de concentraties zo snel dat in de vrije atmosfeer de concentraties ver onder gezondheidsbedreigende waarden liggen. Het kan wel stinken – men ruikt ammoniak al voor het gevaarlijk wordt. De oplossing van ammoniak in water (dat heet ammonia) wordt in huishoudens gebruikt, maar is niet onschuldig – alleen met enig verstand gebruiken.
Het grootste
probleem is dat ammoniak op en daarna in de grond komt en bijdraagt aan de
verzuring en vermesting van de bodem. In grote delen van Brabant gebeurt dat in
enorme hoeveelheden. Dat tast de natuur aan en daar, waar die Europees
beschermd is (de Natura2000 – gebieden) leidt dat tot juridische problemen.
Vandaar in eerste instantie de luchtwassers.
Iets over de stikstofscheikunde Stikstof heeft een ingewikkelde scheikunde. Er zijn ontelbaar veel verbindingen, maar chemici rangschikken die op basis van een kengetal, de valentie. Daarvan zijn er zeven.
Valentie
-3 .
Daarbij hoort ammoniak en ammonia (NH4+) , en stikstof
die in eiwitten en andere levensmoleculen zit ingebouwd (‘organisch gebonden
stikstof’).
Valentie
0 hoort bij de neutrale stikstof, die als N2-gas 79% van de
aardatmosfeer uitmaakt.
Valentie
+1 hoort bij lachgas (N2O).
Valentie
+2 hoort bij NO, dat ontstaat doordat bij verbrandingsprocessen bij hoge
temperatuur atmosferische stikstof met atmosferische zuurstof reageert
Valentie
+3 hoort bij nitrieten ( NO2–)
Valentie
+4 hoort bij NO2, dat ongeveer ontstaat als NO
Valentie
+5 hoort bij nitraten (NO3–), de meest voorkomende vorm
als er voldoende zuurstof anwezig is. Stikstofkunstmest bevat nitraat.
Bron RIVM-rapport
De atmosfeer
is een ingewikkeld reactievat, waarin de verschillende valentietoestanden in
elkaar kunnen overgaan. Vaak gebeurt dat onder invloed van zonlicht en dus
relatief vaak als er smogomstandigheden heersen. Ammoniak kan in de atmosfeer
met bijvoorbeeld zwaveloxide of stikstofoxiden doorreageren tot er combinaties
ontstaan als ammoniumsulfaat of ammoniumnitraat, die deel uitmaken van het
(ultra)fijn stof.
De bodem is
ook een ingewikkeld reactievat, waarin eveneens de verschillende
valentietoestanden in elkaar kunnen overgaan. Dat kan, afhankelijk van de
omstandigheden, beide kanten op. Vaak gaat dat onder invloed van bacteriën.
Bacteriën oxideren ammonia (het NH4+– ion) tot hetzelfde nitraat
dat met kunstmest ook in de bodem gekomen zou zijn (vandaar ‘vermesten’) . In
dat proces komen waterstofionen vrij die
de bodem ‘verzuren’.
Sommige
regelgeving gaat specifiek over ammoniak (zoals die rond luchtwassers).
Ammoniak wordt gemeten op zes, kwalitatief goede, meetposten van het Landelijk
Meetnet Luchtkwaliteit (LML) en op enkele tientallen. Kwalitatief minder goede,
meetposten van het Meetnet Ammoniak Natuurgebieden (MAN). De goede meters
worden gebruikt om de minder goede te calibreren.
Regelgeving
over de luchtkwaliteit heeft betrekking op NO2 of op een mengsel van
NO en NO2.
Sommige
regelgeving (bijvoorbeeld het Programma Aanpak Stikstof, PAS) gaat over het totaalbedrag aan stikstof,
ongeacht het valentiegetal (maar getalsmatig is dat vooral de nitraatvorm).
Het is dus essentieel
om ammoniak te zien als onderdeel van een groter geheel.
“Ontwikkelingen in emissies en concentraties van ammoniak in Nederland tussen 2005 en 2016” Dit onderzoek van het RIVM kwam uit op 15 januari 2019. Het kan niet los gezien worden van de politieke context en de voorgeschiedenis. De afbeeldingen komen uit dit rapport. Men kan het onderzoek vinden op www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/2018-0163.html . Dit onderzoek gaat dus specifiek over ammoniak.
Bron RIVM-rapport
Hierboven de
sleutelgrafiek. De grilligheid van het weer heeft invloed op de resultaten, en
daarom wordt er gerekend met een vereenvoudigde trendlijn.
Vanwaar het verschil tussen de blauwe
en de groene lijn?
De grafiek roept twee vragen op, waarvan het RIVM er één behandelt: nl waarom
de metingen van de ammoniak door de jaren heen niet de emissies volgen. Waarom
wijkt de groene lijn van de blauwe af?
Het RIVM hanteert het Operationeel Prioritaire Stoffen-model (OPS-model). Normaliter werkt dat goed en volgen de gemeten en berekende
concentraties beide braaf de emissies. Die emissies worden niet gemeten (dat is
onuitvoerbaar) maar worden modelmatig gereconstrueerd.
Er zijn bekende
en onbekende redenen waarom een gedaalde emissie zich niet vertaalt in een navenant
gedaalde concentratie.
De
belangrijkste bekende reden is dat de lucht, vanwege het milieubeleid, minder
stikstofoxides bevat en veel minder zwaveloxides. In het atmosferische
reactievat wordt er daardoor minder ammoniak weggevangen, met als voordeel dat
er minder (ultra)fijn stof wordt gevormd en als nadeel dat er meer ammoniak
overblijft. Bovendien hangt er aan de planten en de bodem ook minder van die
oxides, waardoor droge depositie (als de lucht langs de grond wervelt zonder
regen) trager verloopt – met hetzelfde resultaat.
Verder blijkt er een zwak lange termijn-effect van het weer te zijn en is er een
beetje invloed van een veranderde emissie van verspreiding uit stallen en bij
het uitrijden van mest. Deze bekende effecten worden in het OPS-model gestopt
en leveren in de grafiek de paarse lijn op. Werkend met de vereenvoudigde
trendlijn is daarmee ongeveer driekwart van de afstand tussen blauw en groen
overbrugd.
Blijft een kwart over waarvoor het RIVM zelf geen verklaring weet. Het RIVM gaat daarvoor af op de Commissie Deskundigen Meststoffenwet (CDM), die al eerder een advies uitgebracht heeft waaruit afgeleid kan worden dat een aantal factoren samen (waaronder het slechter-dan-verwachte functioneren van combi-luchtwassers) goed zijn voor het ontbrekende kwart. De emissies zijn te laag ingeschat, maar dat is nog niet verwerkt in de blauwe lijn. Anders uitgedrukt: in de grafiek moet de blauwe lijn een eind worden opgetild. Resultaat is dat dan de berekende concentratie-trendlijn samenvalt met de gemeten trendlijn.
Maar waarom daalt de emissie al sinds 2013 niet verder? Die vraag beantwoordt het RIVM niet. Mogelijk ziet het dat als de taak van iemand anders (bijvoorbeeld de CDM). Sinds 2013 stijgen de ammoniakemissies en, als de CDM gelijk heeft, is de emissiedaling sinds 2005 nog een stuk kleiner. ‘Stikstofprofessor’ Erisman van de VU meent in De Boerderij van 18 jan 2019 dat de emissiecijfers van ammoniak sinds 2004 een onderschatting van de werkelijkheid zijn, en dat er sindsdien helemaal geen significante afname meer bestaat van de ammoniakemissies uit de landbouw ( www.boerderij.nl/Home/Nieuws/2019/1/Meer-ammoniak-in-schonere-lucht-383139E/ ). Mogelijk wordt elke technische vooruitgang ongedaan gemaakt door navenant meer vee (en blijkt daarna de techniek niet goed te werken…).
Gemeten verloop ammoniakconcentraties Kampina
Welke stikstof meet men en waarom? Om de luchtkwaliteit te monitoren meet men NO2 . Dat is een goed meetbaar gas dat in zichzelf al een beetje giftig is, maar dat ook een goede indicatie geeft van wat er aan andere gassen nog meer aanwezig is. NO2 heeft een sterk regionale-lokale verkeerscomponent bovenop een diffuse internationale achtergrond.
Ammoniak
meet men omdat dat relatief eenvoudig is, en omdat ammoniak sterk lokaal is.
Ammoniakgas verplaatst zich in de atmosfeer over minder dan 100km. Als men ammoniak
meet, is dat naar alle waarschijnlijkheid emissie van Nederlandse ammoniak, en
wel uit de veeteelt. Het zegt dus iets over het milieugedrag van de veeteelt.
Als het gas vastgelegd is in (ultra))fijne korreltjes ammoniumnitraat of
-sulfaat, en daarmee de NH4+
vorm heeft aangenomen, kan het zich met gemak over meer dan 1000 km
verplaatsen (Erisman). Het buitenland speelt een veel grotere rol (twee kanten
op). Daardoor zijn fijn stof-metingen minder
bruikbaar voor beleid. Ultrafijn
stofmetingen zijn nog lastig.
Alle geëmitteerde stikstof, in welke vorm dan ook, valt vroeg of laat terug op de grond (depositie). Een flinke regenperiode schoont de lucht flink op. Met de tijd meekijkend eindigt elke stikstofemissie op of in de bodem. Immers, er worden voortdurend stikstofverbindingen aan de atmosfeer toegevoegd, maar hun concentratie neemt niet toe, ergo gaan ze er ook weer uit. De enige vraag is of dat dicht bij of ver van de bron is – maar dat geldt andersom ook voor buitenlandse bronnen. Tegen de tijd in kijkend bieden de concentratiemetingen een middel om iets over de bron te zeggen. Bijvoorbeeld of de emissieberekeningen kloppen – de ammoniakmetingen leerden dat de ammoniakemissies hoger waren dan gedacht, en dat bevestigde het verhaal over de gedeeltelijk falende luchtwassers,
De Groene 11 en hun Position Paper De Groene 11 (inmiddels zijn het er overigens al 13) is een samenwerkingsverband van een anatal milieu-organisaties (zie www.groene11.nl ). Voor dit onderwerp zijn Natuur en Milieu, Greenpeace, en de Natuur- en Milieu Federaties (in Brabant de BMF).
Ten behoeve van de aanstaande Luchtvaartnota, die nu in voorbereiding
is, hebben ze een Position Paper ingediend, met als belangrijkste
eenheden Klimaat & Luchtvaart en Economie & Luchtvaart. De
samenvatting geeft een beeld van de inhoud van het document.
Het IPCC stelt dat we voor 2030 een stevige CO2 -reductie
nodig hebben om catastrofale klimaatverandering tegen te gaan, in 2050
moeten alle sectoren, dus ook de luchtvaart naar netto 0 CO2 emissie;
De Nederlandse luchtvaartsector zal daarom minimaal dezelfde CO2 -doelstellingen als de Nederlandse transportsector in 2030 moeten realiseren;
Zonder aanvullend beleid zal de CO2 -emissie van de Nederlandse luchtvaartsector in 2050 verdubbeld zijn ondanks een gemiddelde 0,7% per jaar efficiëntiegroei;
Dit betekent een CO2 -reductie van 15% t.o.v. 1990 in 2030. Dit komt uit op een totale CO2 -emissie
van ruim 4 megaton in 2030 t.o.v. van zo’n 12 megaton op dit moment.
Voor 2050 moet de luchtvaartsector bij benadering emissievrij zijn;
Internationaal beleid, Nederlandse sectorinitiatieven en het huidige technologiepad zijn onvoldoende om deze CO2 -doelstellingen te halen;
De Nederlandse overheid moet
daarom stevig beleid voeren op de luchtvaartsector. Alleen met een
combinatie van volumebeleid, prijsbeleid en stimulering van
technologische innovatie zal de sector de noodzakelijke klimaatdoelen
halen. Krimp van het aantal vliegbewegingen is een reële optie.
BVM2 had aan de Groene 11 gevraagd om in Knegsel een toelichting op hun Position Paper te geven.
De presentatie van Cas van Kleef Cas van Kleef (die zelf aan Greenpeace verbonden is) presenteerde de gevraagde toelichting.
Cas van Kleed (Knegsel, 16 feb 2019, over het Position Paper van de Groene 11
In het Klimaatakkoord staat de transportsector 15% in 2030 terug moet t.o.v. 1990. De Groene 11 vinden dat voor de luchtvaart hetzelfde moet gelden als voor de transportsector als geheel. In 1990 stootte de luchtvaart 5,0 Mton CO2 uit . In 2020 zou dat ruim 12Mton zijn. In 2030 mag dat dus nog maar 4,75Mton zijn (85% van 5,0).
CO2-traject dat de Nederlandse luchtvaart moet volgen (dalende lijn tot 2050). Het lijntje tot 2030 is wat de Nederlandse luchtvaartwereld zelf wil.
Van ruim 12Mton naar 4,75Mton CO2, dat is ongeveer 2/3de (65%) eraf. Dat wordt moeilijk, vooral omdat de techniek maar ongeveer 20 tot 25% levert. Ook de plannen van de luchtvaartsector zelf blijven achter bij wat hoort ( zie https://www.bjmgerard.nl/?p=7993 ). Dit betekent dus in praktijk krimp van het aantal vluchten en verschuiving naar andere doelen en vormen van reizen.
Cas van Kleef presenteerde het Groene 11 – Position Paper, ondersteund met veel sheets.
Klaas Kopinga en Wim Scheffers tijdens de Knegselbijeenkomst op 16 feb 2019
Knegsel, 16 februari 2019
Tijdens de afgelopen BVM2-bijeenkomst in Knegsel gingen de BVM2-
bestuurders Klaas Kopinga en Wim Scheffers in op recent, tijdens de
Proefcasus, opgedane inzichten. Die komen onder andere voort uit
onderzoek van de econoom Walter Manshanden (die al eerder in Knegsel
gesproken heeft), en uit een onderzoek naar kosten en opbrengsten van
hinderbeperkende maatregelen.
De economische kant
Catchment Area en Brainport regio van Eindhovne Airport
Uit onderzoek blijkt dat binnen de Brainportregio 91% van de zakelijke vraag weglekt naar andere luchthavens.
Inclusief het niet-zakelijke verkeer heeft Eindhoven Airport binnen de
catchment area een marktaandeel van 14% (de rest gaat naar andere
luchthavens).
Dit komt omdat Eindhoven airport geen intercontinentale bestemmingen
biedt, omdat er in de nabije omgeving een ruime keuze aan luchthavens
is, en omdat er Europese bestemmingen ontbreken of met onvoldoende
frequentie worden aangevlogen.
De groei is vooral het gevolg van de extreem lage ticketprijzen. Maar de
vraag is omgekeerd evenredig met de prijs, dus als de prijs stijgt,
daalt de vraag.
De slotsom is dat er geen relatie kan worden gelegd tussen enerzijds
de vervoersvraag in de Brainportregio, en anderzijds de ontwikkeling van
de bevolking en economie in die regio. De bewering dat “groei van Eindhoven Airport noodzakelijk is voor de economische ontwikkeling van de Brainportregio” is in tegenspraak met de economische analyse.
Onderzoek Hinderbeperking Het NLR heeft alsnog onderzoek gedaan naar diverse
hinderbeperkende maatregelen. Dat heeft geresulteerd in drie tabellen,
waarvan er hier twee zijn afgedrukt (reikwijdte O = Overal)
Hinderbeperkende maatregelen tabel 2
BVM2 trekt uit deze en de andere tabellen de conclusie uit dat het
enige, dat echt op korte termijn helpt en geen kapitalen kost, minder
vliegen aan de randen van de dag is . De rest is of vooral verschuiving
van de ellende, of helpt niet, of op de lange termijn, of zo duur dat
het onwaarschijnlijk is dat het gebeurt.
Aangescherpte gedachtenlijn Een en ander brengt BVM2 tot de volgende aangescherpte gedachtenlijn.
Inhoudelijk
Vlieg minder, vlieg beter, vlieg zakelijker en vlieg duurzamer
Stop de groei bij 40.000 vliegbewegingen
Versmal het openingsvenster: niet na 23.00 en in het weekend niet voor 08.00 uur
Vloot-en brandstofvernieuwing gaat waarschijnlijk erg traag / te traag Als dat zo blijkt te zijn is krimp van het aantal vliegbewegingen voor hinderbeperking onvermijdelijk (mate waarin afhankelijk van resultaten onderzoekscenario 30.000 vliegbewegingen). Groei daarna weer met 50% van de winst door vloot- en brandstofvernieuwing, andere 50% is verdere hinderbeperking
Stuur op een meer evenwichtige spreiding van vliegbewegingen over de seizoenen
Gebruik de luchthavenresultaten en -reserves voor kwalitatieve innovaties (b.v. betere routebegeleiding) en duurzaamheidsinvesteringen. Gebruik ze ook voor verbetering van de verblijfskwaliteit van de passagiers op de luchthaven. Gebruik ze niet voor kwantitatieve groei of voor extra taxibanen en parkeergarages.
Verlaag de vraagdruk door een toeslag op de ticketprijs; gebruik deze voor duurzame, schone brandstof om de klimaatschade actief terug te dringen
Bouw het bestemmingenpalet zoveel mogelijk om van zon en pret naar zakelijk en dienstbaar aan Brainport
Verhoog daartoe ook de landingsgelden voor alle bestemmingen en subsidieer daarna de gewenste zakelijke of Brainport-bestemmingen
Governance voor EA na 2020:
Herijk de aandelenverhouding naar 50% voor Schiphol en 50% voor
provincie, Eindhoven en randgemeenten gezamenlijk; dit t.b.v. evenwicht
van zeggenschap en gelijkgerichtheid van belangen
Bouw de COVM en de huidige uitvoeringstafel uit / om tot één heldere
participatietafel met bestaande deelnemers aangevuld met een
vertegenwoordiging van omwonenden
Draag zorg voor een continue informatievoorziening en interactie naar / met betrokkenen en omwonenden
Bewaak het nieuwe afsprakenkader en regel het continu bij
Maar bied omwonenden voorspelbaarheid en betrouwbaarheid voor langere termijn (tenminste 10 jaar)
Documentatie
De volledige tekst van de presentatie van Kopinga en Scheffers is hier te vinden.
De ligging van de 70 – 56 – 48 – en 40 dB Lden-contour rond Eindhoven Airport
In oktober 2018 heeft de Wereld Gezondheids Organisatie (WHO) nieuwe
“ENVIRONMENTAL NOISE GUIDELINES for the European Region” uitgebracht.
Die gaan over alle soorten geluid, maar hier aan de orde komt de passage
over vliegtuigen.
Die luidt:
‘Guidelines’ zijn adviezen. Ze worden pas wet als de EU, en daarna de
lidstaten, dat zeggen. Dat is nog niet gebeurd. Toch kunnen
niet-wettelijke bepalingen toch invloed hebben.
Zo hebben de regionale bestuurders indertijd aan de Alderstafel
afgesproken om geen nieuwe grootschalige woningbouw te realiseren binnen
de 20Ke – zone van het vliegveld. Dat is de sigaar die loopt van een
eindje onder Veghel tot bijna Duizel. Dat gaf gedoe in Duizel-Noord en
kostte de gemeente Son en Breugel een fors deel van zijn
uitbreidingslocatie Sonniuspark.
Je ziet daarom dat alle uitbreidingslocaties net buiten de 20Ke-zone liggen.
Het Ke-systeem is een halve eeuw geleden ontworpen (door de Delftse
professor Kosten) met het doel een relatie tot stand te brengen met het
aantal ernstig gehinderden. En wel is dat aantal het aantal (in %) Ke –
10. Dus bij 20Ke is het aantal gehinderden statistisch 10% . Dit is
geijkt in de werkelijkheid van die tijd.
Inmiddels is het Ke-systeem in onbruik geraakt. In de hele beschaafde
wereld gebruiken alleen nog militaire vliegvelden in Nederland de Ke.
Die 10% ernstige hinder was voor de regionale bestuurders aan de Alderstafel reden om hun woningbouwbeperking af te spreken.
dB Lden (horizontaal) versus % ernstige hinder (vertikaal). De WHO hanteert de getrokken zwarte lijn).
Nu wil het geval dat ook de WHO als drempel voor ernstige hinder de
10% hanteert. De WHO komt aan 10% ernstige hinder bij 45 dB Lden (zie
scatterplot).
Overigens zegt de WHO ook dat 10dB Lden meer leidt tot 4 tot 9% meer Ischaemische Hart Ziektes.
Tijdens de Knegselbijeenkomst van 16 februari liet Bernard Gerard, namens BVM2, zien hoe dat uitpakt.
Tot niets verplichtend en als extraatje gaf het Luchthavenbesluit van
2014 ook een set contouren in Lden (70, 56, 48 en 40). Officieel mag je
geen Ke in Lden omrekenen, maar stiekem doet iedereen dat toch en dan
is 35Ke ongeveer 56Lden en 20Ke ongeveer 48Lden.
En omdat je ook weet waar de 40dB Lden ligt, kun je de 45 dB
Lden-contour ongeveer schatten. De enige, die het precies berekenen kan,
is het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium. En die heeft het
niet gedaan.
De schatting levert het introplaatje van dit artikel op. Dat hoort bij 43000 civiele vliegbewegingen.
Het 45dB Lden-gebied (waar dus 10% ernstige hinder bij hoort) blijkt een stuk groter dan het 20Ke – gebied (waarvan men vroeger dacht dat er 10% ernstige hinder bij hoorde). Het logische gevolg is dat enkele woningbouwlocaties, die tot nu toe net buiten schot blijven, nu onder vuur liggen. Tenminste, als de regionale bestuurders dezelfde logica aanhouden en nieuwbouw binnen de 10% ernstige hinder-zone ongewenst vinden. Meer specifiek betekent dat, dat de Eindhovense locatie Castilielaan, een deel van de Bestse locatie Aarle, en de Veldhovense nieuwbouwlocatie Silverackers binnen de 10% – hindergrens komen te vallen.
Verder schuift de grens over (delen van) bestaande woongebieden heen,
zoals in Meerhoven, in Son (het Son-deel van de gemeente Son en Breugel
ligt in zijn geheel binnen de 45 dB Lden-zone), en grote delen van de
gemeente Best. Deze lijst is niet uitputtend.
De ruimtelijke prijs die de regio voor het vliegveld betaalt, zo
eindigde Gerard zijn presentatie in Knegsel, is groter dan men vroeger
dacht.
De gemeenteraad van Son en Breugel heeft in een brief aan Proefcasus-leider Pieter van Geel zijn stellingen betrokken. De gemeenteraden staan formeel buiten de Proefcasus, en dat is niet altijd tot hun genoegen. Nu heeft de raad van Son en Breugel zelf het initiatief genomen om er iets van te vinden. Zie hieronder.
Bij de afbeelding. In deze rits afbeeldingen (achtereenvolgens overdag, ’s nacht en samen) van het opwarmend effect door contrailvorming langs vliegroutes op het Noordelijk Halfrond. Contrails zijn die vliegtuigstrepen in de lucht. Die strepen kunnen eventueel uitgroeien tot hoge cirrusbewolking. Beide werken netto verwarmend. Kerosine (en met name vervuilende conventionele kerosine) bevordert de contrailvorming op 10 a 12 km hoogte, omdat de roetdeeltjes als ijskernen fungeren.
Vliegen en het klimaat: Wat is er aan de hand ??
Het Beraad Vlieghinder Moet Minder (BVM2) organiseert een
nieuwe informatieve bijeenkomst in zaal De Leenhoef in Knegsel. Deze
bijeenkomsten zijn inmiddels een traditie geworden.
Op 16 februari komen in elk geval de volgende onderwerpen aan de orde:
De Wereld Gezondheids Organisatie (WHO) heeft onlangs vastgesteld dat vliegtuiggeluid boven de 45 dB Lden medische risico’s oproept. De 45 dB Lden-contour rond Eindhoven Airport omspant een stuk meer ruimte dan de 20Ke – zone , die nu als ‘zachte’ ruimtelijke grens gehanteerd wordt. Enkele nieuw-geplande woonwijken liggen buiten de 20Ke-zone, maar op of binnen de 45dB Lden-zone. Bernard Gerard zal dit in beeld brengen.
Wim Scheffers en Klaas Kopinga bespreken hun ervaringen tot nu toe in de Proefcasus.
Pauze
Het hoofdthema wordt toegelicht door Cas van Kleef (Greenpeace) aan de hand van de inbreng van de Groene Elf in de consultatie ten behoeve van de Luchtvaartnota. In dit Position Paper eisen de Groene 11 dat de luchtvaart dezelfde reductie aan broeikasgassen moet realiseren dan de rest van de transportsector. Dat is veel meer dan de luchtvaart zichzelf tot doel gesteld heeft. De Groene 11 bestaat uit de provinciale Natuurfederaties, Natuurmonumenten, Greenpeace, Milieudefensie en nog een aantal andere milieu- en natuurorganisaties.
Uiteraard is er gelegenheid voor vragen en discussie.
De bijeenkomst vindt plaats:
Op zaterdag 16 februari 2019 Van 11.00 tot ca 13 uur in Zaal de Leenhoef in Knegsel
Naar aanleiding van een toevallig gesprekje vanavond een tussendoor-artikel over oud en nieuw porselein, en namaak in Duitsland van China. Mijn partner en ik fietsten in de zomer van 2017 van Dresden naar Paderborn, en kwamen door Meissen, de stad van het porselein. Eigenlijk is het een soort voorstad van Dresden.
Porselein is een van de dingen die we tegenwoordig
vanzelfsprekend vinden. Het was echter in het verleden een hightech-materiaal
dat in die tijd even geavanceerd was als de meest geavanceerde materialen nu.
De Chinezen hebben het geleidelijk aan ontwikkeld tussen pakweg 2000 en 1200
jaar geleden en ze hebben het procedé 1000 jaren geheim weten te houden.
Het westen maakte ergens rond 1300 kennis met porselein door Marco Polo. Het was een luxe goed dat hetzij vreedzaam, hetzij door zeeroof in Nederland terecht kwam.
Heel lang en heel vergeefs heeft men geprobeerd het na te
maken. De imitatie ging in die tijd de andere kant op.
Uiteindelijk lukte dat voor het eerst in 1708 door meneer Von Tchirnhaus. Die
kreeg als assistent ene meneer Böttger, die tegen August II de Sterke van
Saksen beweerd had dat hij goud kon maken. Dat lukte uiteraard niet, ook niet
toen August hem opsloot om de research te bespoedigen. In arren moede werd
Böttger te werk gesteld als assistent van Von Tschirnhaus en zo lukte het het
tweetal alsnog om goud te maken. Geen geel goud, maar wit goud maar het bracht
vergelijkbaar op.
Het Ertsgebergte (aan de Tsjechische kant)
Dat het porselein juist daar werd uitgevonden was niet helemaal toeval. Het Ertsgebergte levert de grondstoffen van porselein, te weten kaolien (een gehydrateerd aluminiumsilicaat), veldspaat (niet verweerd aluminiumsilicaat) en kwarts en af en toe nog wat. Dat zijn allemaal erosieproducten van graniet en daarvan is er in het Ertsgebergte heel veel. En als je een blauw pigment wilde, had je kobalt nodig en het toeval wilde dat dat ook in het Ertsgebergte te vinden was. Er is nog veel meer in het Ertsgebergte te vinden – het is overal goed voor. Het Ertsgebergte heet niet voor niets Ertsgebergte. Al vanaf de prehistorie wordt er tin gewonnen voor de bronsproductie. De ‘dollar’ komt van de ‘Thaler’ en dat komt van de ‘Joachimsthaler’ en daar werd zilver gevonden, zodoende. We zijn in een grijs verleden in Joachimsthal geweest (dat is nu Tsjechisch), maar toen alles zat dicht. In dat gebied toen ook voor het eerst compleet dode bossen gezien.
De Sterke August had nog een kasteeltje over in Meissen en
dat kwam goed uit, want daar kon hij pottenkijkers buiten houden en de
productie binnen. Zodoende is Meissen de stad van het porselein geworden, vanaf
1710 fabrieksmatig.
Oude en nieuwe toepassingen van porselein
Porselein is mooi spul. Glasachtig, hard en taai, volledig
ondoorlatend (zelfs ongeglazuurd), en uitzonderlijk hitte- en chemisch
bestendig. In het paleis van de Dresdense keurvorsten hangt buiten een
porseleinen carillon en dat doet het. Het klinkt hoog en helder.
Een aantal instanties in Brabant heeft afspreken gemaakt over veilige geothermie in de provincie. Daaronder de provincie, Geothermie Brabant BV ( http://projectengeothermiebrabant.nl/ ), Brabant Water, de branche-organisatie DAGO ( www.dago.nu/nl/geothermie ) en een aantal gemeenten. Deze uitvoeringsafspraken volgen op de Green Deal over het onderwerp, die in 2016 gesloten is. Het persbericht dd 31 jan 2019 maakt geen melding van seismische risico’s. Wel worden maatregelen genomen die lekkages tegengaan als er iets gebeurt. In onderstaande infographic worden die weergegeven.
Bij de ondertekening van de Green Deal in 2016 waren de volgende projecten in beeld (bron Provincie)
1. Tilburg-Noord (warmtelevering aan industrie) 2. Lieshout (warmtelevering aan Bavaria) 3. Helmond (warmtelevering aan bestaand stadsverwarmingsnet en van Gogh kwekerijen) 4. Asten/Someren (warmtelevering aan glas- en tuinbouw) 5. Amernet (warmtelevering aan bestaand warmtenet Amercentrale)
De site van Geothermie Brabant noemt ook nog een activiteit in Breda.
Het Beraad Vlieghinder Moet Minder (BVM2) heeft op 28 januari
2019 een voorlichtingsavond belegd over Eindhoven Airport. Met een
kleine 80 mensen zat Zaal Braecklant goed vol.
Aanvankelijk zou vanuit de Sonse politiek Tom van den Nieuwenhuijzen
spreken, toen nog wethouder. Dat stond al op de (3600) flyers en in Mooi
Son en Breugel. Maar toen trad hij af, om politieke redenen die niet
met het vliegveld te maken hadden (want daarover is men het in Son en
Breugel aardig eens).
Burgemeester Gaillard kwam hem zelf als spreker vervangen. BVM2 stelt dit gebaar op hoge prijs.
Burgemeester Gaillard van Son en Breugel tijdens de BVM2-avond op 28 januari 2019
Gaillard verkondigt de mening van velen in de regio dat men niet a
priori tegen het vliegveld is, maar dat de balans is zoekgeraakt en dat
een goed leefklimaat ook een belang van Brainport is. Misschien
inmiddels al wel een groter belang. Er moet een evenwicht gevonden
worden en daarvoor moeten we de vraag stellen wat we met het vliegveld
willen.
Hij zei ook dat de bestuurlijke afspraak, die indertijd aan de
Alderstafel gemaakt was om geen grootschalige nieuwbouw te realiseren
binnen de 20Ke-zone, Son een groot deel van de 3000 geplande woningen in
Sonniuswijk gekost had. In het deel dat wel bebouwd is (en nu
Sonniuspark heet) staan nu grofweg 700 huizen.
Kopinga vertelde het in deze kolommen al vaker vertelde verhaal over
de juridische situatie rond het vliegveld, over de geluidscontouren, de
openingstijden en de boeteregeling. Een nieuwtje was een sheet met
daarop de geschatte 45Lden-contour rond Eindhoven Airport. 45Lden is
voor vliegtuiglawaai de drempel waarbij volgens een recent WHO-onderzoek
medische effecten beginnen op te treden. Die 45Lden-contour loopt dwars
door Son en Breugel.
Kopinga kreeg enkele vragen over de routering boven het dorp, die onder
andere beïnvloed wordt door de verderop gelegen vliegbasis Volkel. Heel
veel keuzevrijheid is er niet. Het is verstandig om de herindeling van
het luchtruim in 2023 goed te volgen.
Het verloopvan de 45Lden-zone rond Eindhovne Airport, volgens de WHO de drempelwaarde voor medische effecten.
Gerard vertelde het in deze kolommen ook niet onbekende verhaal over
milieu en klimaat, en zei dat BVM2 zich oriënteert op de precieze
gevolgen van het Programma Aanpak Stikstof.
Er kwam een vraag over initiatieven in de regio om geluid en fijn stof
te gaan meten (onder andere de gemeente Eersel gaat dat doen). Inmiddels
heeft de regionale Omgevingsdienst het idee opgepikt, vertelde
gemeenteraadslid Joris van dam (PvdA/GroenLinks).
Gerard zei dat hij op zich een groot voorstander is van meten, maar dat
men zich wel van de beperkingen bewust moet zijn. Voor fijn stof PM10 en
PM2.5 bestaan normen, maar die zijn zo ruim dat ze niet worden
overschreden. Voor roet en ultrafijn stof bestaan geen normen en die
kunnen dus ook niet worden overschreden (het Eindhovens Dagblad zei dit
niet helemaal precies in zijn verslag van de avond). Als je dus wat met
de metingen wil, moet je politiek gaan roepen en piepen. Dat is uiterst
zinvol en BVM2 doet meestal niet anders.
Maar procederen, wat enkele aanwezigen wilden, zit er nu niet in. Simpelweg omdat er geen besluit is waartegen geprocedeerd kan worden. De Proefcasus is een informeel consultatieproject van groepen uit de bevolking (waar de Sonse raad, tot hun ergernis, buiten staat en daar gaan ze iets van zeggen). Het resulteert in een brief van Pieter van Geel aan minister Cora van de vliegtuigen, en die zegt daar weer wat over tegen de regering en de Tweede Kamer, en daar kan eventueel een besluit uit volgen dat juridisch te bestrijden valt. Of er een nieuw Luchthavenbesluit moet komen staat (anders dan de burgemeester dacht) nog niet vast. Als twee keer zoveel vliegtuigen twee keer zo stil zijn, verandert er niet wat aan de geluidssigaar en is er geen nieuw Luchthavenbesluit nodig. Er zal wel een nieuwe Gebruiksvergunning moeten komen en daar kan men juridisch iets mee. Maar dat duurt nog even.
De presentatie van de burgemeester is hier te vinden.
De presentatie van Klaas Kopinga is hier te vinden.
De presentatie van Bernard Gerard is hier te vinden.
Publiek in Zaal Braecklant (Son en Breugel, 28 januari 2019)
OCI Nitrogen is een groot chemisch bedrijf dat voortkomt uit twee activiteiten van de DSM (nl DSM Agro en DSM Melamine). De twee bedrijven zijn in 2010 opgekocht door de Egyptische multinational OCI, welke ze samengevoegd heeft tot één onderneming met de huidige naam. (zie https://nl.wikipedia.org/wiki/OCI_Nitrogen ).
De fusie-onderneming zit nog steeds op wat toen het DSM-terrein (bij Geleen) heette en nu Chemelot. OCI houdt zich nog steeds vooral bezig met de productie van stikstofhoudende kunstmest en melamine.
Het realiseren van het plan hangt er van af of het SDE+ subsidie krijgt. Ik heb daarover nog niets vernomen. Zo ja, dan hoopt men in 2020 in bedrijf te zijn. Update: op 27 juni 2018 meldde De Boerderij, dat er geen SDE+ – subsidie verstrekt wordt. Het bevoegd gezag RVO zegt niet waarom, maar verwijst naar andere projecten, zoals Agrogas in Varsseveld, dat €59 miljoen krijgt voor een vergister die 8 miljoen m³ biogas gaat maken. Zitta zou 40 miljoen m³ biogas gaan maken. Een financieel motief bij RVO ligt voor de hand. De drie grootste mestvergistingsprojecten in 2017 zijn samen goed voor bijne €160 miljoen aan SDE+ . Agrogas is al ruim 10 jaar bezig met de realisatie van zijn vergister. De initiatiefnemers van Zitta beraden zich op de toekomst.
Er bestaan trouwens ook plannen (het is me niet duidelijk hoe ver die zijn) om een Zitta Biogas Tilburg (op de Spinder) op te richten.
Het schema van de beoogde vestiging op Chemelot:
Het schema van de mestbewerker Zitta Biogas
Het is uit de beschrijving niet duidelijk of het om een mono- of covergister gaat.
In de beschrijving van OCI Nitrogen bestaat de 700 miljoen binnenkomende biomassa slechts uit mest. Er is geen sprake van andere biomassa. De som van alle optelbare output-kilo’s zit een flink eind onder de input-kilo’s en ook dat doet vermoeden dat er geen aanvullend organisch materiaal binnenkomt. Ik zou dus denken dat het om een monovergister gaat, ware het niet dat er in de tekening co-vergister staat. Meer duidelijkheid is gewenst.
Ik hou het er toch maar op dat het om een monovergister gaat.
Het is een plan dat bij mij enerzijds bewondering oproept, en anderzijds vragen.
De plus
Enerzijds ben ik er principieel voor dat alle mest vergist wordt, alvorens er wat dan ook mee gebeurt, en dat daarna de kringlopen (met name die van fosfaat) zoveel mogelijk gesloten worden. Dat gebeurt hier. Verder ben ik er ook voor dat reststromen (zoals in dit geval de afvalwarmte van de kunstmest- en melamineproductie) hergebruikt worden en dat gebeurt hier ook.
Dat hergebruik is mogelijk omdat de vergister op een groot industrieterrein staat, dat gespecialiseerd is op grootschalige en soms gevaarlijke chemische processen. Omdat Chemelot een privaat terrein is, heersen er op Chemelot veiligheidsvoorschriften die verder gaan dan die welke publiek afgesproken zijn. Zo beschouwd is er moeilijk een beter terrein te bedenken dan dit terrein.
Chemelot. Door Michiel1972 – Eigen werk, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=9896960
Het jaarlijkse resultaat bestaat uit
43 miljoen m3 biogas (bij een 50-50 methaan-CO2 verhouding en bij 50°C) goed voor 50 miljoen kg en voor 0,58PJ . De monovergister zou dan all-in ongeveer 0,8GJ/ton halen. Zou kunnen.
Voor 0,58PJ stroom uit zonnepanelen heb je een park nodig van ongeveer (bruto) 1,5km2 (150 hectare).
75 miljoen kg droge mestkorrels, die het overgrote deel van het fosfaat bevatten dat eerst in de mest zat
Iets meer dan 30 miljoen kg, wat men noemt, “vloeibare kunstmest”
300 miljoen kg schoon water als vloeistof
En (om de balans sluitend te maken) ongeveer 240 miljoen kg water in de dampvorm. Er wordt in de plannen niet vermeld wat daarmee gebeurt.
En (niet in gewicht uit te drukken) een ontsmetting en een gereduceerde stank van het product. Ik ga er van uit dat een professionele inrichting als deze, op een dergelijke locatie, zijn atmosferische emissies onder controle krijgt.
Dit alles aan de positieve kant van de balans.
De min Er zijn twee categorieën onopgeloste hoofdproblemen.
De ene categorie betreft naar welke keten je kijkt.
De korte keten (die van de varkenskont tot mestkorrel, methaan en vloeibare kunstmest) is netto energetisch rendabel en hergebruikt materiaal, en kan bij een goede vormgeving binnen zijn beperkingen duurzaam zijn.
De lange keten begint momenteel in het tropisch regenwoud en loopt via allerlei emissies, bodemuitputting en andere onwenselijke fenomenen tot een volledig uit de hand gelopen veeteelt. De lange keten is zeker niet duurzaam.
Het probleem is echter dat op de lokale en regionale schaal slechts zeer beperkt wat tegen de onhanteerbare omvang van de veeteelt te doen valt, en dat de landelijke politiek niet wil.
Er is op zichzelf niets op tegen, en veel op voor, om alle mest te bewerken op een wijze als hier geschetst, maar dan op basis van een veel kleinere veestapel. Alleen, die is er niet en vooralsnog komt die er niet.
Kalkammonsalpeter van OCI Nitrogen
Zolang de veeteelt wel te groot voor Nederland is, betreft de tweede categorie de mate waarin de fosfaat en het nitraat uit het Nederlandse systeem kunnen worden gebracht. Pas als dat lukt, wordt mestbewerken mestverwerken.
Vergisten op zichzelf brengt geen mest uit het systeem. Alleen de vervolgbewerkingen kunnen in principe uit het systeem treden.
Omdat Nederland vol zit, betekent “buiten het systeem brengen” in praktijk “exporteren”. De beschrijving van Zitta Biogas (voor zover deze op Internet te vinden is) doet er geen uitspraak over in hoeverre dat zal lukken. Vooralsnog wordt dat slechts zonder nadere argumentatie verondersteld.
De mestkorrels moeten in de toekomst concurreren met de ruwe mest, die nu met verhitten als enige bewerking geëxporteerd mag worden. Het moet blijken of de betere kwaliteit van de mestkorrels ten opzichte van ruwe mest opweegt tegen een prijs, die waarschijnlijk ook hoger is. Mogelijk lukt dat.
Van de dunne fractie is onduidelijk of er iets zinvols mee gedaan kan worden. De omschrijving “vloeibare kunstmest” klinkt sjiek, maar in de praktijk zitten, bij experimenten tot nu toe, de nutrienten er zeer sterk verdund in en in de verkeerde verhouding stikstof staat tot kalium (teveel kalium kan leiden tot dierziektes). Bovendien zitten er, zonder nadere bewerking, hormonen, medicijnresten, zware metalen en zo in. Uit het installatieschema blijkt niet dat er op dit concentraat een verdere nabewerking wordt toegepast.
Wageningen verwacht tot nu toe weinig heil van dit “concentraat” en deskundigen noemen het in De Boerderij “wensdenken” (www.wur.nl/nl/nieuws/Invloed-van-kunstmeststatus-op-afzet-mineralenconcentraat-gering.htm ).
Mogelijk kan een professioneel chemisch bedrijf dingen die anderen niet kunnen, maar vooralsnog blijkt dat uit niets.
Vooralsnog eindigt er heel erg veel stikstof, al dan niet legaal, in het grond- en oppervlaktewater.
De plus plus de min De koninklijke weg zou zijn om een breed akkoord te sluiten waarin de verschillende energetische, klimatologische en agrarische problemen aan elkaar gekoppeld worden en de veeteelt niet langer te groot is voor Nederland.
Maar dit paradijs bestaat niet, er bestaan alleen dilemma’s (sommige reëel, andere vals).
Mijn idee zou zijn om, zolang de situatie zo is als die is, van alle mestbewerking te eisen dat die begint met een vergistingsstap, dat er ergens daarna voldoende verhitting plaats vindt, dat het hele proces professioneel volgens high tech-criteria verloopt, en dat de vergunning langlopende afzetcontracten voor fosfaat en nitraat als voorwaarde eist.
In technische zin kan men zich nauwelijks een betere omgeving voor een dergelijke grootschalige inrichting voorstellen als deze beoogde inrichting op Chemelot.
Als ze nou ook nog tussen nu en 2020 eens afzetcontracten op tafel konden leggen?
