Milieudefensie gaat in hoger beroep over schone lucht-vonnis, en vraagt crowdfunding

Update:
Milieudefensie gaat in hoger beroep tegen onderstaande uitspraak. Op milieudefensie.nl/mobiliteit/recht-op-gezonde-lucht/we-gaan-in-beroep-voor-gezonde-lucht  valt de argumentatie na te lezen.

Inmiddels heeft ook de Gezondheidsraad zich uitgesproken voor een veel ambitieuzer luchtkwaliteitsbeleid.
Dit zegt de Gezondheidsraad op zijn site:
—————————————–

Ik baal er heel erg van dat Milieudefensie bij de Haagse rechtbank de bodemprocedure over de Nederlandse luchtkwaliteit heeft verloren. De winst in eerder kort geding had andere verwachtingen gewekt.

NO2-concentraties in de groeivariant in 2015 rond de Poot van Metz en het vliegveld bij Eindhoven

Er is al erg veel over deze uitspraak gezegd en als niet-jurist ben ik altijd voorzichtig met juridische meningen.

Het verhaal heeft eigenlijk twee hoofdthema’s.

Het ene is dat Milieudefensie wil dat Nederland zich gaat houden aan de luchtkwaliteitsrichtlijnen van de Wereld Gezondheids Organisatie (WHO). Die WHO-richtlijnen zijn een stuk strenger en dus een stuk beter voor de gezondheid.
Die richtlijnen zijn echter binnen Europa, en binnen Nederland, niet in wetgeving omgezet. In plaats daarvan is een soepeler versie gecomponeerd (de Europese Richtlijn) en die is nu doorvertaald ook  in Nederland wet. Strikt beschouwd zijn de WHO-standpunten niet meer dan juridisch niet-verplichtende adviezen.
Dat de Rechtbank deze eis afgewezen heeft kan men betreuren, maar is te volgen.

07 november 2017, Zuidenwind, NO2, recente Tropomifoto

Het andere is dat Nederland ook die soepeler eisen niet haalt. Ook bijvoorbeeld in Eindhoven zijn er zeven overschrijdingspunten, waaronder het roemruchte punt op de Vestdijk. Eindhoven voldoet daar gewoon  niet aan de wet.
Zo ook op een aantal andere wegtrajecten in den lande (vanwege NO2), en in sommige veeteeltgebieden (vanwege fijn stof PM10).
De overschrijdingen moeten “met passende maatregelen” en “binnen een zo kort mogelijke periode” opgelost worden. De rechtbank vindt dat de Staat daar voldoende aan doet en noemt ook geen nieuwe maatregelen en termijnen. Dat is onbevredigend.
Nog onbevredigender vind ik dat de Rechtbank eist dat individuele mensen moeten aantonen dat ze geschaad zijn door het overschrijden van de regels. Bij luchtvervuiling (en bij veel andere vormen van vervuiling) kan dat niet, omdat de problemen zich statistisch voordoen.
Je kunt ook niet met zekerheid aantonen  dat nou net jij geschaad bent door stanklozingen, grondontsmetters, geluid of wat dan ook waarvoor hetzelfde geldt. Als de handhaving van de milieuwetten  afhankelijk wordt gemaakt van de aantoonbaarheid van individuele geschaadheid, legt dat de bij aan de wortel van de milieuwetgeving. Ik vind dat zelf een principiele rechtsvraag, maar de juristen van Milieudefensie moeten maar bekijken hoe ze dit verder oppakken.

Het is sowieso een winst dat de uitspraak erg veel publiciteit gekregen heeft De kranten stonden er vol van.
Een rechtszaak is altijd ook een actie, en dat deel van de actie is zeker geslaagd.

De reactie van Milieudefensie is te vinden op https://milieudefensie.nl/mobiliteit/recht-op-gezonde-lucht/nieuws-en-blogs/rechtszaak-gezonde-lucht .
Op die pagina kan worden doorgeschakeld. Je komt dan in een tekst van De Rechtspraak, die (zeg maar) een samenvatting voor niet-juristen geeft. Die tekst staat hieronder in groen.
Op het eind van deze tekst staat een link naar het eigenlijke vonnis zelf.

———————

                                             Den Haag, 27 december 2017

De rechtbank wijst de vorderingen van Milieudefensie en anderen in zaak schone lucht af

Milieudefensie, de stichting Adem Rotterdam en 57 individuele eisers, hebben een bodemprocedure aangespannen tegen de Staat over verbetering van de luchtkwaliteit. De rechtbank Den Haag heeft vandaag geoordeeld dat de vorderingen moeten worden afgewezen.
De inzet van de procedure is verbetering van de luchtkwaliteit in Nederland. De zaak gaat over stikstofdioxide (NO2) en fijnstof (PM2,5 en PM10). Luchtvervuiling met deze stoffen brengt uiteenlopende en ernstige risico’s voor de volksgezondheid met zich mee. De Staat neemt maatregelen om luchtvervuiling terug te dringen. Deze zijn neergelegd in het Nationaal Samenwerkingsplan Luchtkwaliteit (NSL).

WHO richtwaarden

De Staat moet de verplichtingen uit de Richtlijn 2000/50/EG betreffende de luchtkwaliteit naleven. Deze Richtlijn bevat grenswaarden voor de schadelijke stoffen. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft strengere richtwaarden voor fijnstof vastgesteld.
De Staat ‘werkt toe’ naar het bereiken van de WHO-richtwaarden, die nog niet overal in Nederland zijn bereikt. De rechtbank oordeelt dat de Staat niet nu al of op korte termijn aan de WHO-richtwaarden moet voldoen. Er is geen verdragsbepaling die de Staat daartoe verplicht.

Richtlijn 2000/50/EG: twee verplichtingen

Wel moet de Staat voldoen aan de Richtlijn. Deze bevat twee verplichtingen voor de Staat: ten eerste moesten de grenswaarden op tijd zijn bereikt: de grenswaarde voor PM10 moest op 11 juni 2011 zijn bereikt en de grenswaarden voor PM2,5 en NO2 op 1 januari 2015. Die uiterste data zijn niet gehaald voor PM10 en NO2. De Staat heeft deze eerste verplichting dus geschonden. Het staat echter niet vast dat de individuele eisers en de personen voor wiens belang Milieudefensie opkomt hierdoor daadwerkelijk schade hebben geleden.

De tweede verplichting: zo kort mogelijk houden van de periode van overschrijding

Nu de grenswaarden niet op tijd zijn bereikt, legt de Richtlijn een tweede verplichting op de Staat: de grenswaarden voor PM10 en NO2 moeten nog steeds worden bereikt. De Staat moet de periode van overschrijding zo kort mogelijk houden. De Richtlijn schrijft voor dat de Staat daartoe ‘passende maatregelen’ moet nemen. Eisers vinden dat de Staat deze tweede verplichting schendt. In hun ogen volstaat het NSL niet. Zij betogen dat de Staat meer en andere maatregelen moet nemen.
Welke periode ‘zo kort mogelijk’ is en welke maatregelen ‘passend’ zijn, wordt bepaald door de omstandigheden van het geval. Vaststaat dat de grenswaarden voor PM10 en NO2 nog steeds niet overal in Nederland bereikt. De uiterste data zijn – zeker voor PM10 – ruimschoots overschreden. De prognoses wijzen erop de grenswaarden in 2020 waarschijnlijk niet overal in Nederland bereikt zullen worden. Daaruit kan echter niet worden afgeleid dat de Staat onvoldoende heeft gedaan en doet om de periode van overschrijding zo kort mogelijk te houden. De overschrijdingen zijn de afgelopen jaren teruggedrongen. De resterende overschrijdingen worden vooral veroorzaakt door verkeer op een beperkt aantal knooppunten in de binnenstad van Amsterdam en Rotterdam, die van belang zijn voor de bereikbaarheid in de stad. De resterende knelpunten zijn hardnekkig. Het aanpakken daarvan is een complexe aangelegenheid vanwege de aard van de problematiek en het risico van verschuiving van de problemen. De door eisers geuite kritiek op het NSL is te algemeen van aard om te kunnen concluderen dat de Staat tekortschiet.
De rechtbank oordeelt dus dat de Staat de tweede verplichting niet heeft geschonden.

Ander oordeel dan voorzieningenrechter

De rechtbank komt hiermee tot een ander oordeel dan de voorzieningenrechter van deze rechtbank in het vonnis van 7 september 2017 (ECLI:NL:RBDHA:2017:10171). Het kort geding vonnis bevat een voorlopig oordeel, dat geen bindende kracht heeft in deze bodemprocedure.

Uitspraken

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.