Symposium Autisme en Talent

De Stichting Autisme Research had op 14 oktober 2015 een symposium belegd “Autisme en Talent”. Dit als onderdeel van het “Leren in Brainport-festival”. Ik was uitgenodigd.

De belangrijkste sprekers waren Merel van Vroonhoven en Simon Baron-Cohen.
Dagvoorzitter was Greg Shapiro, afsluiter Robert Verwaayen. Daarnaast kwamen nog twee mensen van de “Talentenbank” aan het woord.

Merel van Vroonhoven is na hoge bestuursfuncties bij Nationale Nederlanden en de NS nu bestuursvoorzitter van de AFM (Autoriteit Financiele Markten). Daarnaast is ze moeder van een autistisch kind.
Na het “coming out” van Diederik Weve, ingenieur bij de Shell, als Aspergerklant begon deze een campagne om het taboe op autisme op de werkvloer te doorbreken. Dat leidde uiteindelijk in 2013 tot het programma Vanuit autisme bekeken (http://www.vanuitautismebekeken.nl/ ). De autistische doelgroep zelf is hierbij nauw betrokken. Het programma wordt gesteund door de ministeries van VWS en OCW.

Merel van Vroonhoven en Simon Baron-Cohen
Merel van Vroonhoven en Simon Baron-Cohen

Ze benadrukte dat onze maatschappij teveel gericht is op ‘standaard-mensen’. De maatschappij is niet inclusief genoeg en biedt lichtelijk ongewone mensen met soms ongewone talenten te weinig kansen.
Bijvoorbeeld: 70% van de autistische HBO-ers valt uit op het werk – een grote verspilling van talent. Een ander voorbeeld: een autist kan een prima treinmachinist zijn (kan uren lang geconcentreerd werken), maar knapt af op het gezellige geroezemoes daarna in de bedrijfskantine.
Het aan het werk houden van autistische medewerkers vraagt een apart soort begeleiding, maar dat kan zijn vruchten afwerpen.

Beroemde geleerden, vermoedelijk met autisme
Beroemde geleerden, vermoedelijk met autisme

Baron-Cohen’s verhaal viel in twee delen uiteen.
Eerst liet hij met psychologische en medische argumenten zien dat autisme berust op een andere organisatie van de hersenontwikkeling, met onder meer een correlatie met hoger dan gemiddelde testosteron-gehaltes in de baarmoeder. Eén op de 48 mannen en één op de 189 vrouwen heeft de diagnose.
Het verschil in ontwikkeling heeft een duidelijke genetische en/of epigenetische component en is onophefbaar. Wel kunnen de effecten in het dagelijks leven verzacht of beheersbaar gemaakt worden.
Het tweede deel van het verhaal ging over de verschijnselen: aandacht voor detail, een aangeboren neiging om systemen te bouwen, aandacht voor mathematische patronen. Als je een kind van 14 maand oud een plaatje van een gezicht laat zien en een plaatje van een kleurige mathematische vorm, en als het kind meer dan 70% van de tijd naar het
mathematische patroon kijkt, is het bijna zeker autistisch (stond op een van de sheets van Baron-Cohen).
Autisme heeft een duidelijke correlatie met exacte beroepen. Wiskundestudenten zijn zeven maal zo vaak autistisch als andere studenten. Vaders en grootvaders van autistische kinderen zijn dubbel zo vaak ingenieur. Genoemde Weve bijvoorbeeld is een wereldwijde specialist op het gebied van geluidsbeheersing – zo specialistisch, zegt hij zelf in de NRC van 15 juni 2011, dat hij niet op mensen hoeft af te stappen, maar dat ze naar hem toe komen.
Wereldberoemde geleerden (zie boven) worden in verband gebracht met autistische trekken, waarbij als relativering gezegd moet worden dat deze opinie niet op een test gebaseerd is, maar op biografieën. Van Einstein werd het citaat geprojecteerd “I don’t socialize because it would distract me from my work”. De uitzonderlijk mensenschuwe Cavendish was de eerste man die de aarde gewogen heeft (in 1798 met 1% nauwkeurigheid!).

Het kan ook misgaan. Wie een extreme combinatie wil zien van autistisch talent en onaangepast gedrag, moet maar eens op Wikipedia gaan kijken onder Gary McKinnon, de man die begin deze eeuw ruim 90 Pentagon- en Nasacomputers binnenwandelde.

Het is geen toeval dat het symposium onderdeel was van ‘leren in Brainport’. Eindhoven trekt als een magneet technici en wiskundigen aan en je kunt verwachten dat er relatief veel autisten en nog meer autistische kinderen rondlopen. Dat blijkt ook inderdaad zo te zijn: bij een vergelijkend eerder onderzoek in Eindhoven, Haarlem en Utrecht was het aantal autisten per 10000 mensen resp. 230, 80 en 60. Ik heb over dit onderzoek al eerder geschreven (–> Autismezorg belangrijke productiefactor in techniekregio

autism-patterns-science
Baron-Cohen wil zijn onderzoek in Eindhoven graag voortzetten, maar dat vraagt om cofinanciering vanuit de regio. De Stichting Autisme Research (http://www.autisme-research.nl/ ) collecteert daarvoor. Ter afsluiting hield stichtingsvoorzitter Robert Verwaayen een aanbevelend praatje. Robert Verwaayen is van het Techfonds Keen Venture Partners, dat hij samen met o.a. zijn vader Ben Verwaayen, de voormalige CEO van PTT Telecom, British Telecom en Alcatel-Lucent, opgericht heeft.

Baron-Cohen wil ook graag onderzoek doen in Silicon Valley, maar zover heeft hij het nog niet gebracht. Het schijnt daar allemaal nog een graadje extremer te zijn dan in Eindhoven.

Ik hou mijn lezers op de hoogte van het vervolg.