Met dit lichtelijk provocerende plaatje opent de Scientific American van juli 2016 een artikel, getiteld The Saltwater Solution. Het gaat over rijst die door genetische modificatie geschikt gemaakt wordt voor landbouwgronden die te ver verzilt zijn voor verder agrarisch gebruik.
Dat probleem is heel oud. Het bestond al in het oude Sumerie.
Het probleem is ook heel groot. Volgens de FAO (zie www.fao.org/soils-portal/soil-management/management-of-some-problem-soils/salt-affected-soils/more-information-on-salt-affected-soils/en/ ) gaat het om honderden miljoen hectare (cijfers over 1970-1980) , waarvan 45 miljoen in geïrrigeerde gebieden – eenvijfde deel van alle geirrigeerde landbouwgrond. Daar komt grofweg een miljoen hectare per jaar bij.
Het probleem kan met een mix aan maatregelen worden aangepakt. Het voert te ver om daar op in te gaan en bovendien is het mijn expertise niet.
In de FAO-verhalen is de ontwikkeling van zoutresistente gewassen een van de middelen om met verzilte landbouwgrond om te gaan. Het SciAm-artikel beschrijft pogingen om rijst zouttoleranter te maken door er een transporteiwit uit halofyten in te bouwen (halofyten als mangroves of quinoa kunnen tegen relatief hoge zoutconcentraties in het omringende water). Dat eiwit verplaatst natrium- en chloorionen (die samen keukenzout vormen) naar aparte geïsoleerde blaasjes in of op de plant.. Daardoor houdt deze zijn binnenmilieu constant als die plant op bijvoorbeeld verdund zeewater groeit.
In elk geval zo goed dat de rijst normaal smaakt.
Vooralsnog groeit deze rijst alleen nog in de kas. Er moet meer gebeuren om een plant aan het volle leven te wennen als alleen maar één transporteiwit vervangen. Daar wordt aan gewerkt.
Ik hoop dat de overgang van de kas naar de volle grond niet de bij velen levende instinctieve afkeer oproept tegen genetisch gemodificeerde gewassen, maar dat men zich rationeel opstelt tegenover een ontwikkeling, die helpt om in grote delen van de wereld mensen van een basis-
voedsel te voorzien.
Misschien is het volgende artikel ook interessant voor menigeen die dit artikel, net als ik, interessant vond:
https://www.scientias.nl/australiers-bouwen-succesvolle-boerderij-woestijn/
De afzonderlijke delen van dit project zijn bestaande techniek.
De beschreven vorm van zonne-energie heet Concentrated Solar Power (CSP). In Spanje heeft al eens een dergelijke installatie gedraaid en in het Desertec-project waren er ook CSP-plannen in Marokko. Bij Desertec inclusief zeewaterontzilting. Een CSP-installatie is een warmtemachine die werkt tussen een hoge en een lage temperatuur, en waarom voor die lage temperatuur niet het zeewater nemen?
De kweek van tomaten in kassen op een substraat, met biologische bestrijding, is in Nederland al lang bekend.
Technisch vind ik vind interessant de combinatie van technieken en de schaal.
Of het ook financieel uit kan, kan ik niet beoordelen. De CSP-installatie in Spanje en het Desertec-project konden toen niet uit vanwege de kWh-prijs. Ik weet niet of dat nu anders is, want ik heb er niet meer in recente tijden naar gekeken.
Tenslotte nog één opmerking: het bedrijf lost zijn eigen probleem op. er wordt geen bijdrage aan de samenleving als geheel beschreven. Nergens staat dat er zoet water of energie naar een nabijgelegen omgeving gaat. Er gaan alleen tomaten naar toe.
Dat is in de gegeven omstandigheden wellicht een logische keuze. Maar als men zich een samenleving voorstelt waarin ieder voor zich zijn eigen probleem oplost, wie maakt dan de energie en het zoet water voor de scholen en de ziekenhuizen en de treinen? De samenleving is meer dan de som van alle bedrijven en huishoudens.