Veertien wetenschappelijke inzichten die zeker wèl waar zijn (en het tegendeel is bijgeloof)

In deze tijd wordt de feitelijke waarheid door velen als een irrelevante bijkomstigheid gezien  en probeert men zelfs opzettelijk nepnieuws de status te geven van ‘een mening als alle andere’. Trump kraamt er met het grootste gemak anti-wetenschappelijke nonsens uit en hele volksstammen vinden dat niet meer dan normaal.
Overigens bestaat bijgeloof niet alleen aan de rechterzijde van het politieke spectrum, maar ook aan de linkerzijde – alleen is daar de inhoud anders. De interesse in wat er nou feitelijk waar is, is ook daar soms zwak ontwikkeld.

Ik schrijf deze website niet voor niets vanuit een ‘natuurwetenschappe-
lijke discipline’. Ik ben voor linkse politiek en actie op het gebied van milieu en energie, maar het moet natuurwetenschappelijk kloppen en ik moet het in principe kunnen narekenen.

Het doet mij dan ook deugd dat mijn lijfblad de Scientific American in zijn novembernummer 2016 met de kracht van de rede uitgebreid vijf populaire vormen van bijgeloof aanvalt (en negen andere kort). Het gaat om wetenschappelijke inzichten, die zich al decennia staande houden tegen elke wetenschappelijke uitdaging in en consistent een verklaring bieden voor elk waargenomen feit.
Let wel dat het tegendeel van wat op onderstaand lijstje staat (dus het
bijgeloof) nog steeds door velen verdedigd wordt.

  • De evolutietheorie is de enige theorie, die op een logische manier de verscheidenheid van het leven op aarde kan uitleggen
    Alles klopt: nauwkeurige dateringen, een logisch voorkomen van fossielen, intermediaire ontwikkelingsfasen, anders niet uitlegbare anatomische restanten zoals rudimentaire achterpoten bij slangen en een bekken bij walvissen
  • Homeopathie vindt geen steun in de wetenschap. Ver genoeg verdunde oplossingen bevatten geen actieve stof meer, alleen nog water
  • Mensen die de gedachte dat er een klimaatverandering is en dat die in sterke mate door de mens veroorzaakt wordt, als een samenzwering afdoen zijn gek. Trump bijvoorbeeld zei dat het een samenzwering van China tegen de concurrentiepositie van de VS is.
    De oudste wetenschappelijke theorieën over de temperatuur op aarde dateren al van Fourier kort na 1820, Boltzmann en Kirchhhoff legde midden 19de eeuw de basis voor de theorie van de warmtestraling, Tyndall bracht er eind 18de eeuw het CO2 – aspect in, Arrhenius maakte daar één verhaal van en Syukuro Manebe bracht er de waterdamp-terugkoppeling is.
    Dat de theorie voor niet-insiders zo jong lijkt, komt omdat het de laatste decennia heel hard gaat, en omdat wij nu pas wereldwijd betrouwbare meetgegevens kunnen produceren
  • Van vaccineren krijg je geen autisme.
    Dat is een verhaal dat hardnekkig rondzingt op Internet. Als je maar hard genoeg roept, gaan sommige mensen de echo als bewijs zien. Het aanvankelijke artikel van 20 jaar geleden in The Lancet, waar dat in stond, bleek ondeugdelijk en is al lang ingetrokken. Sindsdien hebben talloze studies het omgekeerde laten zien.
    Het bijgeloof is uiterst schadelijk, omdat teveel mensen hun kinderen niet meer laten inenten waardoor ziektes als mazelen en polio en baarmoederhalskanker een nieuwe kans krijgen of niet afdoende bestreden worden.
    Mensen die dit soort bijgeloof uitdragen, zijn crimineel bezig.
  • Er is geen geloofwaardig bewijs van bezoeken van aliens aan onze planeet. Zou ook een beetje raar zijn, want onze planeet wordt nog maar enkele decennia omgeven door zulke krachtige elektromagnetische straling, dat deze mogelijkerwijs vanaf een andere planeet detecteerbaar is. Zelfs vanaf de dichtstbijzijnde planeet is het vele duizenden jaren reizen voor die veronderstelde aliens bij ons zouden kunnen zijn.
    Overigens hebben deze beweerde alien-bezoekers dan wel een opmerkelijke voorliefde voor de VS.

Naast deze vijf uitgebreid onderbouwde weerleggingen van bijgeloof, noemt het artikel ook nog negen andere vormen van door te prikken bijgeloof, maar doet dit zonder uitgebreide onderbouwing:

  • Het monster van Loch Ness, Bigfoot en andere monsters bestaan niet
  • Ondanks uitvoerig wetenschappelijke controle zijn de nog nooit genetisch gemodificeerde organismen gevonden die gevaar opgeleverd hebben (hetgeen niet betekent dat erop gebaseerde bedrijfsmodellen ook per definitie gevaarloos zijn bg)
  • Wij gebruiken 100% van onze hersenen. De oorsprong van de gedachte dat we maar 10% gebruiken is een raadsel. We kunnen uiteraard wel allerlei nieuwe vaardigheden leren, maar niet omdat een deel van onze hersenen nog leeg zou zijn.
  • Je hoeft geen acht glazen water te drinken om gezond te blijven. Je hoeft alleen maar te drinken om te compenseren wat je verliest, en een deel zit al in voedsel.
  • Tenzij je een speciaal geval bent, zijn vitaminesupplementen een verspilling van tijd en geld
  • De aarde is echt niet plat
  • Het perpetuum mobile (energie uit het niets) bestaat niet. De natuurwetten verbieden het
  • Er worden niet meer misdrijven gepleegd bij volle maan
  • Een kankerbehandeling, die helpt bij knaagdieren, helpt niet perse ook bij mensen

Over Trump en hoe het Amerikaanse leger probeert het klimaatverdrag te redden

trump-1
Trump en Wilders en maatschappelijke problemen
Het is een vreemde tijd.

Ik heb op deze site nog niet wat gezegd over de verkiezing van Trump. Bewust, want ik wilde eerst nadenken. En ik heb meerdere werelden waarin ik een zekere loyaliteit heb uitstaan.

Ik lees hoe mijn lijfblad, de Scientific American, op 17 nov de ene na de andere geleerde aan het woord laat hoe erg het is. Richard Dawkins, een van de beroemdste biologen ter wereld, schrijft een open brief aan Nieuw-Zeeland of dat land niet het staatsburgerschap wil aanbieden aan alles wat maar enige naam heeft op wetenschappelijk gebied in Engeland en de VS. Ik vind het onzin.
Ik heb geen idolen, maar voor zover ik mij zou kunnen voorstellen dat ik er een had, zou dat Michael Shermer zijn van Skeptic magazine, die verwacht dat de continuiteit groter zal blijken dan het verschil en iedereen oproept om kalm te blijven.
Ik voel een loyaliteit aan de wetenschappelijke wereld, waarin ik zelf een onbeduidend speler ben, en ik voel een loyaliteit aan het internationalisme dat daarbij hoort.
Ik voel een loyaliteit aan milieu en klimaat, en voor al die dingen heb ik dus van Trump weinig heil te verwachten.

Aan de andere kant ben ik socialist (SP-lid) en heb ik een mening over de maatschappij. De core business van het socialisme is het analyseren van machtsongelijkheid en de systeemfouten, die daarvan oorzaak en gevolg zijn, en de effecten daarvan die velen in onze samenleving diep treffen. En in de VS nog veel dieper. Ik heb de openingsfoto van dit artikel niet voor niets gekozen.

Ik heb geen enkele loyaliteit met welke godsdienst dan ook. Ik vind het een raar, onbegrijpelijk fenomeen. Ik haat de godsdienst ook niet, ook de Islam niet. Ik heb in deze kolommen al vaker geschreven over de grote betekenis die de Islam voor de Europese wetenschap gehad heeft. Ons woord cijfer, (al)chemie. Aldebaran, zelfs alcohol, en het Alhambra (het mooiste gebouw van Europa, tenminste bij mooi weer) zijn islamitisch en ons woord algorithme komt van een vrome islamitische Pers die woonde in wat nu Oezbekistan is. Ibn Sina (Avicanna) was eeuwen lang de medische standaard. En een tijd lang (inderdaad wel erg lang geleden) waren de islamitische steden Sevilla en Cordoba de hoofdsteden van de Europese cultuur.
Er bestaan op dit moment problemen, die voor een groot deel eerder tot het culturele erfgoed van islamitische landen horen die geteisterd worden door droogte, achterlijkheid, oorlog waaraan ze lang niet zelf als enige schuldig zijn. Welke problemen verergerd worden door zichzelf versterkende haatmechanismes in onze samenleving.
Ik heb niets tegen Islamitische mensen, en ook daarom heb ik niets met Trump en ook niets met Wilders. Maar ik vind elke godsdienst onzin.

De lont en het kruitvat
Als de lont het kruit heeft doen exploderen, is het meestal verstandiger te reconstrueren waar het kruit vandaan komt dan wat de herkomst van de lont is. Liefst zelfs voorafgaand aan de ontploffing, maar dat is in de VS mislukt. In Nederland is het misschien nog niet te laat.

De uitslag van de presidentsverkiezingen op county-niveau
De uitslag van de presidentsverkiezingen op county-niveau

Ik ben geen Amerika-deskundige, maar wel Amerika-geïnteresseerd en probeer artikelen te begrijpen waarvan ik denk dat ze het lezen waard zijn. Zodoende kwam ik via de Correspondent op het artikel How Half Of America Lost Its F**king Mind (uit Crack http://www.cracked.com/blog/6-reasons-trumps-rise-that-no-one-talks-about/ ) van (pseudoniem) David Wong. Ik raad lezing aan.

Hierboven een verkiezingsuitslag, ingekleurd niet op state-niveau, maar op county-niveau (dus kleinschaliger). Wong beweert dat hier perfect de steden blauw zijn en het platteland (waarvan hij zelf afkomstig is voor hij in de stad ging werken) rood. Hij geeft uitgebreide culturele beschouwingen die op mij als leek overkomen als ‘could be true’, maar die moet iedereen zelf maar lezen. Wong beschrijft de plattelandsopvattingen empatisch, steunt ze soms, soms niet, maar verzet zich consequent tegen het denigrerende en eenzijdige karakter van de berichtgeving. Men krijgt tot op zekere hoogte sympatie voor de doelgroep.
De orkaan Katrina, geeft hij als voorbeeld, richtte een ramp aan in de stad New Orleans (wereldwijde coverage), maar daarna rolde hij over het platteland van Mississippi, waar hij 238 mensen doodde en voor 125 miljard schade aanrichtte – in essentie verwaarloosd in de media, zegt Wong.

Presidentsverkiezing 2016 Illinois op coutyniveau
Presidentsverkiezing 2016 Illinois op coutyniveau

Wong komt zelf uit de “blauwe’ staat Illinois, maar uit een van de ‘rode’ counties.
Het platteland, zegt hij, is economisch verwoest. De gemeenschappen waren vaak afhankelijk van één kolenmijn of één metaalfabriek, en als die weg is, is het schluss. De hopeloosheid vreet je op.

Waar 2010-2014 het herstel plaatsvond
Waar 2010-2014 het herstel plaatsvond

Er is wel economisch herstel, maar dat is in de steden, zie boven. De helft van het herstel vond plaats in 20 counties met daarin 17% van de bevolking. Wong “Cities can make up for the loss of manufacturing jobs with service jobs — small towns cannot. That model doesn’t work below a certain population density“.

Tegelijk staat er om de steden een “30 meter hoge muur die kosten van levensonderhoud” heet. Een appartementje van 60m2 kost $1200 per maand, tenzij je in de slums gaat wonen.

Maar, denk ik als socialist, het  probleem bestaat, maar de keuze voor Trump helpt niet. Wat te verwachten was gebeurt nu al: hij omringt zich vanaf de dag na zijn verkiezing met bankiers en verwant volk uit welke kringen hij zelf komt. Eigenlijk is een van de weinige onomstreden programmapunten dat de infrastructuur van de VS gerepareerd moet worden. Je kunt dat natuurlijk ook cru formuleren door te zeggen dat Hitler Autobahnen aanlegde, en dat Trump ze repareert. Er zit een dubbelzinnige waarheid in dit verhaal.
Net als Wilders die groot werd met de belofte van handhaving van de AOW-leeftijd en die een dag na de verkiezingen al liet vallen. Het zou wel eens kunnen dat de plattelandsbevolking zich over vier jaar zeer teleurgesteld voelt.

Trump en het leger en het klimaat
Trump beweert dat hij $500 miljard gaat uitgeven aan het leger, maar de militaire leiders reageren niet jodelend. Integendeel, ze doen moeite om Trump van zijn plan af te brengen om het Klimaatverdrag op te blazen. In het leger lopen niet alleen idioten rond en er zijn er heel wat, die in het veranderende klimaat een serieus militair gevaar zien. Beter dan de kortzichtige domheid van Trump en zijn vrienden.   Zie bijvoorbeeld Climate Wire op 15 november (www.scientificamerican.com/article/military-leaders-urge-trump-to-see-climate-as-a-security-threat/?WT.mc_id=SA_ENGYSUS_20161117 ), met een foto van de Norfolk Naval Station in Virginia, die bedreigd wordt door de stijgende zeespiegel.

Norfolk Naval Station Virginia
Norfolk Naval Station Virginia

En het Amerikaanse leger heeft al vaker in officiele rapporten aangegeven dat de veranderende klimaatpatronen, met bijbehorende overstromingen en droogtes, tot migratiebewegingen leiden die een ernstige ‘threat multiplier’ zijn (zie VS-krijgsmacht bereidt zich voor op klimaatoorlogen ).
Kon wel eens zo uitpakken dat de bijbehorende onkosten hoger uitvallen dan die 500miljard incidentele baten.

Het zijn ironische tijden, als straks blijkt dat het Amerikaanse leger het klimaatverdrag gered heeft.

Overigens zei Middeldorp, de hoogste militaire baas van Nederland, op 20 nov 2016 precies hetzelfde als het Pentagon. Zie middendorp-spreekt-zich-uit-voor-aanpak-klimaatverandering .

 

 

Petitie European Citizens‘ Initiative

Ten gevolge van mijn vliegveld-inspanningen ken ik Taming Aviation. Dat is een actiegroep met internationale contacten, die zich sterk maakt voor een veel betere regulering van de luchtvaart .
Taming Aviation heeft ooit zelf een petitie aangeboden aan het Europees Parlement (o.a. tegen nachtvluchten), maar dat liep op niets uit. Het Parlement wilde het niet behandelen. Zie Reactie Europees Parlement op vliegveldpetitie  en van daar af verder terug.

Nu steunt Taming Aviation een algemene actiegroep die de invloed van de burger in Europa wil vergroten, het European Citizens’ Initiative (ECI). Het ECI heeft een petitie opgezet voor versterking van de invloed van burgers in de EU. Ik heb die petitie getekend en adviseer anderen om dat ook te doen. De petitie staat op http://www.citizens-initiative.eu/ (zie de link hieronder).

Onder ‘They request’ nadere informatie.

Ik geef de brief van Taming Aviation hieronder.
——————————————————

European Citizens Initiative
European Citizens’ Initiative

Dear friends of Taming Aviation

Please support the petition „Save the ECI“ by The ECI Campaign under the following link: http://www.citizens-initiative.eu/

The idea of the European Citizens‘ Initiative was to establish an instrument of participation of citizens in the European Union. However, the ECI has proved to be ineffective because the procedure is too bureaucratic and costly.

A group of European activists has set up the initiative The ECI Campaign in order to establish the ECI as an effective means of citizens’ participation in EU matters.  They request from the EU Commission the deregulation of the proceedings, the reduction of administrative burdens and easier access to legal and financial assistance.

The European Citizens‘ Initiative – if it worked – would be an effective means to promote the objectives of Taming Aviation.

Best regards
taming-aviation

Team Taming Aviation

De Brainport-ceo’s – ingezonden brief ED

In het Eindhovens Dagblad van 19 oktober verschijnt een parade aan Brainport-bobo’s die georkestreerd verklaren dat er veel geld bij moet: bij de voorzieningen, bij het woongenot in algemene zin, bij een aantrekkelijke leefomgeving, enz. Overheidsbudgetten als verlengstuk van het personeelsbudget.
Nu kan men daar van alles van vinden. Ik ben niet tegen industriepolitiek, maar ik vind ik algemene zin dat als de overheid meer betaalt, zij ook meer moet bepalen. Verder laat ik het hierbij, want deze blog gaat niet over de volle breedte van de politiek.

Wat mij in deze blog interesseert, zijn die aspecten van de voorzieningen en de leefomgeving, die met natuur, mobiliteit en milieu in ruime zin te maken hebben. Vandaar dat daarover ik een ingezonden brief aan het ED gestuurd heb. Deze is op vrijdag 21 okt geplaatst.

Ik elk geval wordt hij hieronder geplaatst!

————————————

De Brainport-ceo’s

Gilles Holst werd de eerste directeur van het NatLab omdat je bij Philips leuk kon verdienen, en omdat je rond Eindhoven zo mooi kon fietsen.

Gilles Holst
Gilles Holst

Dat was mijn eerste reflex toen de Brainport-CEO’s in deze krant (*) meer geld eisten voor de regionale ambiance. Het zou ze sieren als ze daar zelf meer aan zouden meebetalen, maar dit terzijde.

Nu werden sinds Holst de fietspaden beter, maar de natuur eromheen dramatisch slechter. Maar de basisbehoefte is bij veel kenniswerkers onveranderd aanwezig. Nog steeds is het summum van fietsgeluk een met natuur gevulde leegte met een fietspad er door heen.

De CEO’s laten in het midden wat de door hen gewenste aantrekkelijke leefomgeving precies inhoudt, maar Gilles Holst wist het wel. Daar hoort de natuur ook bij.

Wim van der Leegte
Wim van der Leegte

Heer van de Leegte pruilt dat “door allerlei redenen de Ruit om Eindhoven er niet gekomen is”.  Een soort bevlogenheid in de geest van “Every landscape must get stoned”, om de Nobelprijs voor de literatuur maar eens te parafraseren.
Ik was een van die redenen en ik leg het graag nog eens uit.
Het gebied rond het Wilhelminakanaal is zo’n met prachtige natuur gevulde leegte met een fietspad er door heen. Vanuit human resources-standpunt een wervingsargument!
Die nieuwe weg erlangs, voor zowat een miljard, zou niet veel hebben uitgehaald omdat 90% van het verkeer rond Eindhoven in Eindhoven zelf moet zijn. De weg had die verkeersstromen vooral verplaatst, nauwelijks opgelost.
De toekomst van de mobiliteit zit in een betere technische en sociale organisatie. De Automotive kan zich beter druk maken om die toekomst dan om het asfaltverleden.

Nog één ding trof mij aangenaam: geen van de CEO’s noemde een groter vliegveld als essentieel voor de vooruitgang. Misschien kunnen we het eens worden over een cap op het aantal vliegbewegingen?

Bernard Gerard

  (*): 19 oktober 2016

De acht werken van barmhartigheid

Ik heb niks met godsdienst of met welke bovennatuur of metafysica dan ook, maar ik heb een zwak voor deze paus. Na Churchill zijn er niet meer zoveel goede oneliners rondgestrooid.

Paus Franciscus
Paus Franciscus

Franciscus riep op tot samenwerking tegen de achteruitgang van het milieu en de verandering van het klimaat en deed daarbij een felle aanval op het consumentisme en financiële hebzucht. “God gaf ons een prachtige tuin” aldus Franciscus “maar die hebben wij veranderd in een troosteloze woestenij van afval en vuil”. Hij kan het mooi zeggen en hij heeft groot gelijk.
Het citaat komt uit een document, dat uitgebracht is op de mondiale Dag van het Gebed voor de zorg voor de Schepping. Die ws op 1 september 2016. “Economie en politiek, cultuur en maatschappij moeten niet gedomineerd worden door alleen maar op de korte termijn te denken en door onmiddellijke financiele of electorale overwegingen.” Het miljard rooms-katholieken op aarde moet een groene agenda gaan omhelzen, hoe klein de mogelijkheden ook zijn.
In het Evangelie staan zes werken van barmhartigheid:

  De hongerigen spijzen

  De dorstigen laven

  De naakten kleden

  De vreemdelingen herbergen

  De zieken verzorgen

  De gevangenen bezoeken

Paus Innocentius III voegde daar in 1207 aan toe “De doden begraven”, hetgeen ten tijde van de pestepidemieën inderdaad geen vanzelfsprekende zaak was.

Die werken werden een begrip. Er is zelfs een suske en Wiske op gebaseerd (De zeven snaren).

Blijkbaar is een paus gerechtigd om werken van barmhartigheid aan de lijst toe te voegen en Franciscus heeft dat gedaan door de zorg voor de omgeving tot achtste uit te roepen.

Groen geworden kerkgebouw
Groen geworden kerkgebouw

Franciscus begint gehoor te krijgen bij zijn kerkvolk.
The Guardian van diezelfde 1 september had een verhaal over dat inmiddels 3500 kerken in het Verenigd Koninkrijk hun elektriciteit uit hernieuwbare bron gaan halen of al gehaald hebben, waarvan 2000 katholieke en de rest van het Leger des Heils en de Quakers (die procentueel al verder zijn). Er zijn 50.000 christelijke kerken in het UK.
Het is niet altijd eenvoudig, want het kost geld, het zijn soms monumenten en het vreet warmte om een kerk warm te stoken, maar toch. Desnoods groene inkoop.

Het zou goed zijn als bij de kerken in Nederland ook een dergelijke beweging op gang kwam. Ik heb nog nooit een kerk of een moskee met zonnepanelen gezien.

 

Plaatjes van de Philae en de Rosetta – update

Zoals gepland, is de Rosetta op 30 sept 2016 neergestort. De machine bleef tot zijn finale stervensmoment foto’s maken. Dit is de laatste:

Rosetta's last image of comet 67P/Churyumov–Gerasimenko, at an altitude of around 20 metres above the surface. The image is 0.96 metres across
Rosetta’s last image of comet 67P/Churyumov–Gerasimenko, at an altitude of around 20 metres above the surface. The image is 0.96 metres across

——————–

De Rosetta-missie van de ESA (European Space Agency) naar de komeet 67P/Tsoerjoemov-Gerasimenko vertrok op 2 maart 2004. Na 10 jaar door ons planetenstelsel gedwaald te hebben kwam de Rosetta in augustus 2014 in een baan rond de komeet, een stuk ruimterots dat een beetje op een misvormde aardappel lijkt. Daar draait hij nog steeds rond op zo’n 200 km hoogte. In september 2016 laat men hem te pletter storten.

De dwaaltocht van de Rosetta
De dwaaltocht van de Rosetta

De Rosetta heeft op 12 november 2014 een lander op de komeet neergelaten, de Philae. Die landing ging niet helemaal goed. Hij had op zijn eerste touchdown (TD1) moeten blijven staan door ingebouwde dempingsmechanismes, maar die hebben niet goed gewerkt. Daardoor kwam hij in een soort zweefstuit, waarbij hij onderweg ook nog eens een kraterrand schampte. Na de derde landing stond hij stil.

Opname door de CIVA-camera aan boord van de Philae
Opname door de CIVA-camera aan boord van de Philae

Het wetenschappelijke tijdschrift Science publiceerde op 27 juli 2015 een themanummer over de mechanische kenmerken van de landing van de Philae en van het oppervlak van de komeet. Die publicatie is de actualiteit voor plaatsing op deze website. Voor wie toegang heeft tot Science: http://www.sciencemag.org/content/349/6247/aaa9816.full .
Op 13 augustus 2015 was de komeet (met aanhang) in zijn perihelion (het baanpunt dat het dichtste bij de zon ligt).

Komeet op 14 juli 2015 vanuit de Rosetta
Komeet op 14 juli 2015 vanuit de Rosetta

Elk nadeel heeft zijn voordeel en twee keer stuiten ook, want nu is er ervaring op drie plekken op de komeet. De komeet blijkt onverwacht hard, maar op TD1 ligt op die harde laag een zachtere, korrelige laag van een paar decimeter dik. De Philae kwam neer met een kinetische energie van 49,5J, waarvan minstens de helft in het gruis achterbleef en een deel in de dempingsmechanismes van de Philae, die uiteindelijk met ca 5,0J energie weer omhoog stuitte.

Ik ben ook diep onder de indruk van de precisie. Uiteindelijk landde de Philae (robotisch, vanwege een afstand van grofweg 800 miljoen km tot de aarde) bij TD1 op 112 m en 51 sec t.o.v. de beoogde plaats en tijd en nagenoeg loodrecht ten opzichte de gemiddelde aardappelvorm, waarbij het oppervlak op locatie 11,5 graad helde.

Ik hecht grote politieke waarde aan fundamenteel wetenschappelijk onderzoek en ik vind het persoonlijk ook erg interessant. Daarnaast heeft het een aantal mooie plaatjes opgeleverd, waarvan ik er hier graag een paar laat zien. Ze komen van http://www.esa.int/Our_Activities/Space_Science/Rosetta .

Close-up van de komeet
Close-up van de komeet

Ook Wikipedia geeft goed informatie (zie https://en.wikipedia.org/wiki/Rosetta_%28spacecraft%29 ). De ruimte ontbreekt in deze kolommen om uitvoerig op informatie in te gaan.

Alleen iets over de zonnepanelen van de Rosetta. Op 800 miljoen km van de zon levert die 48W/m2. De Rosetta heeft 64m2, dus vangt hij 3044W. Dat leidt tot een intern vermogen van 400W, dus het rendement van de panelen is 13%. Er bestaan hogere rendementen, maar de vraag is of die bruikbaar zijn voor een dergelijk type reis.

Wat voegt groei Airport nog toe aan Brainport? Meer vluchten kunnen vestigingsklimaat ook schaden

Het rapport “De mainports voorbij”
De  Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur (RLI) heeft op verzoek van het kabinet geanalyseerd of ‘de toekomstige positie van de Nederlandse mainports, mede bezien vanuit mondiale ontwikkelingen, om ander beleid vraagt.” Het resultaat kwam op 1 juli 2016 beschikbaar.

Die ‘mainports’ Schiphol en de Rotterdamse haven blijken niet zulke economische motoren als door anderen en henzelf luidkeels beweerd. Zakelijk beschouwd valt het tegen wat deze  instellingen aan de nationale economie toevoegen. Ze springen er niet meer overtuigend uit. Ze zijn ‘gewoon’ en niet ‘super’.
Het belang van de Rotterdamse haven, bezien als percentage van het BBP, daalt en van Schiphol neemt het niet toe. Rotterdam is vooral een bulkdoorvoerhaven geworden. Schiphol verdient meer aan winkels en  parkeren dan aan de luchthaventarieven en wijkt zodoende niet wezenlijk af van bijvoorbeeld het Centraal Station van Utrecht en Amsterdam.
Dus beter stoppen met een apart mainportbeleid, aldus de RLI, en dat vervangen door een gewoon beleid. En het geld inzetten op wat er wel bovengemiddeld groeit, zoals bijvoorbeeld Brainport en de Amsterdam Internet Exchange.

Een en ander leidt tot weinig originele aanbevelingen als “Beschouw de digitale infrastructuur als een belangrijke basisvoorwaarde voor  het vestigingsbeleid” en “Stel een strategie Vestigingsklimaat 2040 op”.

Zo begon het rapport.
mainport voorbij_voorpagina

De reacties
010 en 020 reageerden als door een wesp gestoken.

In Brainport ging de boodschap erin als Gods woord in een ouderling en diverse hoogwaardigheids-bekleders  stortten zich al enthousiast op de huid van de nog niet geschoten beer. Voorbarig, bijvoorbeeld omdat het kabinet nog geen standpunt ingenomen heeft over het RLI-advies.
(Let wel: de RLI-beer is een andere beer dan die welke ex-burgemeester Van Gijzel geschoten heeft op de jachtvelden van het Gemeentefonds).

Maar de RLI zei nog meer
De RLI uit wezenlijke kritiek op vier thema’s, geformuleerd voor Schiphol, maar evenzo relevant voor het Eindhovense vliegveld: de ruimtelijke inbedding, de zachte vestigingsfactoren, de decarbonisatie van het vliegen, en de grenzen aan de groei.

De RLI vindt de ruimtelijke inbedding van Schiphol maar ten dele ge-
slaagd “de discussies over de geluidsoverlast en de woningbouw in de
buurt van Schiphol spelen al decennia lang
”.
Zo ook rond vliegveld Eindhoven. In de 20Ke-trog (een veel gebruikte maat voor de gemiddelde geluidshinder) mag geen nieuwe woningbouw meer komen, maar in die nog steeds groeiende trog ligt inmiddels wel heel erg veel bestaande woningbouw.

Geluidscontour civiel+militair Luchthavenbesluit 2013
Geluidscontour civiel+militair Luchthavenbesluit 2013

Zachte vestigingsplaatsfactoren spelen een steeds belangrijker rol” waaronder een “veilige, gezonde, diverse en plezierige leefomgeving” aldus de RLI. En “In veel studies en strategieën voor het vestigingsklimaat blijkt de kwaliteit van landschap en leefomgeving onderbelicht.”
Ook onze regio heeft die problemen, naast geluid bijvoorbeeld ook het ultrafijn stof en de versnippering van het landschap.

Ultrafijn stof-verdeling rond het vliegveld, 2020, alleen civiel
Ultrafijn stof-verdeling rond het vliegveld, 2020, alleen civiel

De RLI heeft eerder geadviseerd om “het nationale doel voor vermindering van broeikasgasemissie met 80 tot 95% in 2050 wettelijk vast te leggen”. De ‘Decarbonisatie van Schiphol’ is dan ook ‘een grote transitie’. Maar de luchtvaart groeit nog steeds explosief en afspraken daartegen stellen niets voor.
Eindhoven Airport verbruikt jaarlijks ongeveer 8PJ en dat wordt steeds meer. Ter vergelijking: heel Eindhoven verbruikt (zonder Airport) ca 20PJ per jaar en dat zal gaan dalen.

CO2-emissies van vliegtuigen door de jaren heen
CO2-emissies van vliegtuigen door de jaren heen

Gezien het ruimte- en milieubeslag van Schiphol en de Rotterdamse haven komt de vraag op of er een kritische massa in omvang bestaat … om de nationale doelstellingen te blijven realiseren, zonder dat dit een maximaal mogelijke groei .. inhoudt. … Volumegroei kan interessant zijn voor een bedrijf, maar hoeft dat niet te zijn voor de economie of de samenleving als geheel omdat beide havens ook een grote weerslag op hun omgeving hebben door hun directe en indirecte ruimte- en milieubeslag” aldus de RLI. En:“Zolang de kritische massa … wordt gerealiseerd, kunnen veel van de economische functies gewaarborgd blijven met meer ruimte voor afweging van andere maatschappelijke belangen.
Diezelfde vraag kan gesteld worden aan Eindhoven Airport en zijn aandeelhouders (Schiphol, Eindhoven en de provincie):  wat is de toegevoegde waarde van nog verder groeien? Maken extra vluchten de Brainportregio nog aantrekkelijker als vestigingslocatie, of schaden ze het vestigingsklimaat juist?

Misschien kunnen ze bij Brainport, als ze klaar zijn met hun berenhuid, ook eens aandacht gaan schenken aan wat er nog meer in het RLI-advies staat.
———-

(Op mijn site heeft een eerder artikel met een vergelijkbare inhoud gestaan. Na deze eerste versie hebben zich enkele, niet erg zwaarwegende, ontwikkelingen voorgedaan, die ik in een tweede versie heb meegenomen. Deze tweede versie heb ik als gastopinie aangeboden aan het Eindhovens Dagblad, dat het op 29 september 2016 geplaatst heeft. 
Hierboven staat de versie van het ED, aangevuld met wat extra plaatjes en layout. De eerste versie heb ik weggehaald.)

Kwart sportclubs verspilt teveel energie – update

Enqueteresultaten
NUON heeft Maurice de Hond in juli onderzoek laten doen onder sporters, bestuurders en vrijwilligers van sportverenigingen. Dat was in het kader van de derde editie van de Nuon Club competitie.

Infraroodopname van een sportkantine
Infraroodopname van een sportkantine

Bijna een kwart van de sporters (23%) zegt dat hun vereniging meer energie verbruikt dan nodig is. 10% zegt dat de club zelfs veel te veel energie verbruikt.

De top 5:
–  Onnodig het licht aan laten
–  Slecht geïsoleerde kantine
–  slecht geïsoleerde kleedkamers
–  Verouderde verwarmingsinstallaties
–  verouderde koelkasten en vriezers

Overigens blijkt dat 45% van de ondervraagden en zelfs 67% van de bestuurders “geen idee heeft” of er energie wordt verspild. Het is meestal niet de eerste prioriteit binnen verenigingen.

De NUON-competitie
is erop gericht het energieverbruik van verenigingen te verminderen. Dat levert in directe zin geld op en dat is welkom, want sportclubs hebben veel financiele zorgen, met name in het zuiden van Nederland. Daar heeft 55% zorgen en 39% moet bezuinigen om het hoofd boven water te houden.

NUON maakt er een competitie van. Vanaf 8 september tot 24 oktober 2016 kunnen leden van sportclubs besparingsideeën indienen. Er staan negen prijzen open van €10.000 .
Naast drie mensen van NUON zelf zitten ook Toine van Peperstraten en Naomi van As in de jury.

Het persbericht van NUON is persbericht NUON te vinden.

———-
De NUON-competitie benadrukt vooral het aspect van het menselijk gedrag als oorzaak. Dat is zeker niet zonder reden.

Echter, sportaccommodaties vaak eigendom van de gemeente. Verspilling ontstaat ook door de staat van het vastgoed: bijvoorbeeld slechte isolatie, verouderde keuken- en verwarmingsapparatuur en inefficiente lichtmasten. Bij besparingsideeën wordt zodoende al snel naar de gemeente gekeken. Het verschilt van gemeente tot gemeente hoe die terugkijkt.

De provincie Noord-Brabant heeft kort voor de vakantie een quick scan uitgevoerd naar wat de provincie zou kunnen betekenen bij het verzuurzamen van sportcomplexen. Het resultaat is te vinden onder Provincie Brabant en verduurzaming sportcomplexen .

Waterschap Aa en Maas stelt subsidie beschikbaar voor klimaatbestendige maatregelen

Het Waterschap Aa en Maas heeft een subsidiepotje, waaruit het meebetaalt aan projecten die de gevolgen van heftige regenval in woongebieden helpen verzachten. Te denken valt aan groene daken, (buurt)-
moestuinen, geveltuintjes, regentonnen en dergelijke.

Geveltuintje in Den Bosch
Geveltuintje in Den Bosch

De regeling geldt in elk geval tot 31 december 2016, en wordt mogelijk (afhankelijk van de ervaringen) verlengd.

De subsidie is gebonden aan voorwaarden:
–  Het Waterschap betaalt per project 30% met een maximum van €5000
–  De subsidie is bedoeld voor particuliere huishoudens, mits deze in groter verband samenwerken. Eén enkel individu krijgt dus geen subsidie, een blok of straat die samen een rij geveltuintjes aanlegt of die samen regentonnen plaatst in principe wel.
–  De regeling geldt alleen in bebouwd gebied, dus in een dorpskern of stad
–  Het aanbod geldt alleen het gebied van het Waterschap Aa en Maas
–  De maatregel moet een blijvende verbetering zijn voor de water- en groenstructuur
–  Er moet een vorm van controle mogelijk zijn

Alvorens subsidie aan te vragen, is het verstandig even de site van het project te bezoeken http://www.aaenmaas.nl/pagina/over-aa-en-maas/beleid/klimaat.html .

Het vertrek van de sheriff en de industriepolitiek van Brainport

Commissaris van de Koning Van der Donk overhandigt Van Gijzel het lintje Officier van Oranje Nassau
Commissaris van de Koning Van der Donk overhandigt Van Gijzel het lintje Officier van Oranje Nassau

Op 6 september 2016 nam Rob van Gijzel (PvdA) in een extra raadsvergadering ceremonieel afscheid als burgemeester van Eindhoven, een betrekking die hij vanaf 7 april 2008 vervuld heeft.

Het ceremoniele afscheid van een burgemeester in Eindhoven heeft vaste ingredienten. De functionaris wordt bewierookt door andere hoogwaardigheidsbekleders, hij (nog niet zij) krijgt een lintje, hij geeft zijn politiek testament in een forse redevoering, de functionaris is inmiddels vastgelegd in olieverf en dat product wordt onthuld. Tenslotte na afloop een goede receptie.
Men had mij, als ex-hoogwaardigheidsbekleder, niet uitgenodigd om mede te bewieroken. Vandaar dat ik langs deze route mijn terugblik geef op het burgemeesterschap van Van Gijzel.

Van Gijzel en de standaard-taken van een burgemeester
Alle burgemeesters hebben een riedeltje aan standaardtaken. Ze leiden de raadsvergadering en het College van B&W, ze behandelen rampen, ongeregeldheden en voetbalwedstrijden, worstelen met de regionale samenwerking, bezoeken 100-jarigen en reiken gemeentelijke onderscheidingen uit, ze moeten iets met het hennep-beleid, en doen de Dodenherdenking. Verder komen er altijd onverwachte dingen af, waardoor de telefoon naast het bed op de raarste momenten af kan gaan. Burgemeester ben je samen, zoiets zei hij over de rol van zijn vrouw. Klopt.

Ik vond dat Van Gijzel zijn standaardtaken goed afwerkte.
Als gemeenteraadslid (voor de SP) heb ik twee jaar met hem te maken gehad. Dat liep allemaal wel. Ik had regelmatig genoeglijk gesteggel over de spreektijd tijdens de raadsvergadering, vooral op het laatst van de agenda, en de eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat Van Gijzel vaak wel gelijk had. Verder werd hij wel eens ongeduldig als er teveel gezeverd werd en de spelletjes al te flauw werden. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat hij ook hier regelmatig gelijk had.

Hij trad redelijk stevig op in openbare orde en veiligheidskwesties en verdedigde zijn apparaat naar beste vermogen, wat hem de bijnaam “De Sheriff” opleverde – een soort spot met een ondertoon van respect. Hij was (terecht) geen fan van de landelijke reorganisatie van de politie.
Hij was zelfs in praktijk een gekozen sheriff, want hij won in een burgemeestersreferendum van Leen Verbeek (ook PvdA). Van Gijzel startte met voorsprong, omdat hij uit Eindhoven komt, en wel uit een bekende PvdA-familie, en enige naam gemaakt had in de Tweede Kamer.
Van Gijzel vond het landelijke hennepbeleid terecht geschift en deed pogingen om dat op te rekken.

De regionale samenwerking en de gemeentelijke herindeling rond Eindhoven is een gebed zonder einde, maar de kikkers in de kruiwagen bleven redelijk gedresseerd.

Rampen werden geen nieuwe rampen en zelfs de feestelijkheden na het volkomen onverwachte kampioenschap van PSV liepen niet uit de hand.

En tenslotte, niet te vergeten, Eindhoven is een stad met relatief weinig ethnische wrijvingen. Ook dat komt niet helemaal vanzelf.

Van Gijzel en bescheidenheid
Men kan veel van Van Gijzel zeggen, maar niet dat hij aan valse bescheidenheid doet. Niet ten aanzien van zichzelf, en niet ten aanzien van de plaats van de regio Eindhoven in de kosmos, op zijn minst ten opzichte van Amsterdam, Rotterdam en Silicon Valley. Eindhoven was eerst de sociaalste stad en daarna de slimste. Alleen overdrijft hij zijn gelijk soms een beetje. De cultuurrelativistische gedachte dat op een boloppervlak elk punt principieel gelijkwaardig is, is aan hem niet besteed.
schilderij-van-gijzel-2a
Het schilderij, met Van Gijzel op de voorgrond en, nog net zichtbaar, Philips op de achtergrond, is exemplarisch. Het hoofd van de burgemeester steekt boven de dakrand van de Lichttoren uit en zijn haren (waarvan er volgens de functionaris meer geschilderd zijn dan werkelijk op het hoofd aanwezig) blokkeren nog net niet de letters op het dak. Het perspectivisch punt van de schilder moet ongeveer ter hoogte van des burgemeesters knieën gelegen hebben.

Ik vind dit alles meer amusant dan ergerlijk. Ik hou wel van personen met een beetje schwung en bovendien had hij behoorlijk succes. De energieke lobby, samen met de top van Brainport, bracht Den Haag ertoe de bijdrage per inwoner uit het Gemeentefonds aan Eindhoven fors te verhogen.

Zijn afscheidsredevoering, die de behaalde prestaties ruimhartig beschreef en die gloedvol iedereen bedankte die daaraan meegeholpen had, duurde een uur en dat was beduidend langer dan gepland. Over deze spreektijdoverschrijding heb ik hem niet horen mopperen.

Van Gijzel en het economisch beleid
De meeste moeite heb ik met delen van Van Gijzels economisch beleid.

(Cortés, ED, 7 sept 2016)
(Cortés, ED, 7 sept 2016)

In de regio Eindhoven liggen de crises bij Philips en DAF bij ouderen nog vers in het geheugen. Door Van Gijzels voorganger Rein Welschen (PvdA) is een soort corporatistische industriepolitiek opgebouwd, de ‘triple helix’. Overheid, bedrijfsleven en onderwijs werken met veel geduld, verlicht inzicht, subsidie en veel politieke massage samen. Het heeft zichtbare voordelen en minder zichtbare nadelen.  Eindhoven is er een belangrijk centrum van technologische ontwikkeling en maak-industrie door geworden, later Brainport genoemd. Van Gijzel vindt Eindhoven minstens zo’n belangrijke motor voor de landelijke economie als bijvoorbeeld de Rotterdamse Haven. Ik denk dat dat klopt.

Een nadeel is dat Brainport vooral geleid wordt door het belang van het bedrijfsleven op de korte en middellange termijn, en dat bijvoorbeeld ecologische en klimaatproblemen er moeilijk doordringen.
Typerend is dat Helmond binnen Brabant de stad is met de kleinste oppervlakte aan zonnepanelen van Brabant, en Eindhoven de een na slechtste. Alle grote niet-Brainportsteden doen het een stuk beter. Dit terwijl notabene in veel zonnepanelen Eindhovense uitvindingen verwerkt zitten. (zie Ranking list zonnepanelen )
brainport-1
Typerend is dat er voortdurend studenten afstuderen op nieuwe energetische gimmicks en studeertafelmodellen, maar dat geen daarvan tot brede ontplooiing leidt. De TUE heeft bijvoorbeeld een leidende positie bij smart grids en vraagbeïnvloeding, maar gaat naar Groningen of Amsterdam als men proeven wil doen op een schaal van tienduizenden huishoudens. Brainport maakt geen meters. (zie Brainport gekieteld door de eigen grootsheid )
De enige uitzondering is als de producten in het belang van de Automotive zijn (de  sterke regionale auto- en busindustrie met toebehoren), zoals laadpalen en navigatiesystemen. Het tekent de regio dat er een geslaagde buitenparlementaire actie voor nodig was (tegen de Ruit om Eindhoven), voordat de mindsetting naar een modern verkeersbeleid op gang begon te komen.

All-in is Eindhoven op dit moment, volgens de Klimaatmonitor van het CBS, alle energiesoorten opgeteld, voor ongeveer 3% duurzaam en Helmond (voor zover überhaupt achterhaalbaar) voor nog geen 2%. Dat is zelfs nog fors onder het landelijk gemiddelde (zie Klimaatmonitor )

Van Gijzel was de man bij uitstek geweest die de grote landelijke en internationale thema’s vanuit het democratisch proces in Brainport had kunnen brengen. Daarin heeft hij gefaald. Men zal in zijn afscheidstoespraak vergeefs op zoek gaan naar woorden als klimaat, eindigheid van de planeet, circulair, en milieu. Ik heb hem er bij de receptie op aangesproken, en ook daar zijn antwoord “Groei, groei, groei”. Die nadruk op economische groei in kwantiteit en kwaliteit was en is in de regio noodzakelijk, maar al lang niet meer voldoende.

Het is te hopen dat zijn opvolger John Jorritsma, een VVD-er met een economische achtergrond, erin slaagt een Brainport-industriepolitiek te ontwerpen die, behalve winst en werkgelegenheid, ook ecologie en klimaat dient. Dat is bittere noodzaak en hier starten Eindhoven en Helmond vanuit een grote achterstand.