De Werkgroep Toekomst Luchtvaart (WTL) en de Bewoners Omgeving Schiphol (BOS) hebben een grondige analyse uitgevoerd van waar nu eigenlijk de onmisbare economische functie zit. Ze hebben alle 327 bestemmingen bekeken en langs het criterium gelegd hoeveek miljoen Euro’s handel bij elke bestemming hoort. Bij 30% van de bestemmingen bljkt er nauwelijks of geen handel te zijn. Het gaat om overstapbestemmingen (waar Nederland dus zelf niets aan heeft) of goedkoop massatoerisme. Zo rekenend komen de WTL en BOS tot de opvatting dat inclusief een aantal ‘normale’ toeristische vluchten en inclusief een aantal vrachtvluchten op Schiphol toe zou kunnen met 385.000 vliegbewegingen, in plaats van de 500.000 van vóór Corona. Hieronder een persbericht van de twee organisaties, met op het eind een link naar het uitgebreide rapport en een samenvatting ervan.
Het zou nuttig zijn om een dergelijke exercitie ook op Eindhoven Airport uit te voeren. We zullen er als BVM2 eens over nadenken.
Schiphol
PERSBERICHT
Hoofddorp – 14 mei 2020. De gecontroleerde groei van Schiphol na de coronacrisis wordt door de luchtvaartsector voorgesteld als groen en goed voor hinderbeperking, maar brengt Nederland geleidelijk toch weer terug naar de enorme vlieghinder en CO2-uitstoot bij 500.000 vliegtuigbewegingen. En daarna nog meer. Terwijl dit absoluut niet nodig is voor de samenleving. De Werkgroep Toekomst Luchtvaart (WTL) en de Bewoners Omgeving Schiphol pleiten voor een lager plafond op Schiphol met echt noodzakelijke vluchten, zonder de 115.000 vluchten die voor Nederland aantoonbaar geen toegevoegde waarde hebben en dus overbodig zijn. Dat biedt veel betere kansen voor duurzaamheid en hinderbeperking. Zij roepen kabinet en Tweede Kamer op in het corona-herstelplan een nieuw plafond van 385.000 vliegtuigbewegingen vast te leggen en te bepalen dat overbodige vluchten niet meer op Schiphol mogen terugkomen.
Niet noodzakelijk: 115.000 vluchten
De WTL heeft alle 327 bestemmingen in het te herstellen Schiphol-netwerk onderworpen aan de vraag of ze wel of niet noodzakelijk zijn. Het kabinet ziet de luchtvaart als noodzakelijk middel voor mondiale bereikbaarheid van internationaal handelende organisaties. Die noodzaak blijkt uit de miljoenen euro’s handel per bestemming. Conclusie: met 30% van de bestemmingsregio’s wordt geen of zeer weinig handel gedreven. Ze worden door overstappers gebruikt en zijn dus niet noodzakelijk. Ook leveren goedkope vluchten met bovenmatig Europees massatoerisme Nederland ook weinig op (behalve hinder in Amsterdam) en zijn dus evenmin noodzakelijk. Per saldo blijken maar liefst 115.000 vluchten overbodig te zijn voor de Nederlandse economie en samenleving.
Een lager plafond voor echt noodzakelijke vluchten
Het nieuwe plafond waar Schiphol naar toe kan groeien zou zonder enige economische en maatschappelijke schade vastgesteld kunnen worden op 385.000 vliegtuigbewegingen. Namelijk 330.000 vluchten in een robuust netwerk ten behoeve van zowel zakelijke als toeristische passagiers van de thuismarkt, 40.000 maatschappelijk nuttige vakantievluchten naar de Middellandse Zee en 15.000 vrachtvluchten zonder passagiers.
Minder hinder en CO2
Dit selectieve herstel is niet alleen goed voor het internationaal concurrerende Nederland, maar biedt vanwege het beperkte vliegverkeer ook mooie kansen om nu de geluidhinder echt te verkleinen met onder andere volledige nachtsluiting. De CO2-uitstoot kan in 2030 tot de helft teruggebracht zijn van die in 2019. Dat is volgens het akkoord van Parijs pas echt groen. Schiphol komt dan ook in aanmerking voor een natuurvergunning die past bij de landelijke stikstofaanpak. Bovendien zijn geen dure investeringen nodig om de kritieke veiligheid op Schiphol onder controle te houden.
De samenvatting van het onderzoek, en daarna het volledige onderzoek, is hieronder te vinden.
Er is veel te doen geweest over de steun van de regering aan de KLM, en ongetwijfeld was dit niet het laatste woord. Een kort overzicht in vragen en antwoorden vanuit het perspectief van het Beraad Vlieghinder Moet Minder (BVM2), waarvan ik secretaris ben.Dit artikel isovergenomen van de BVM2-site.
Moest/moet de KLM überhaupt gesteund worden en zo ja, hoe zit het met Air France? Niet iedereen vindt staatssteun vanzelfsprekend.
Follow the Money toont aan dat een groot deel van de steun aan de KLM doorgeschoven wordt naar maatschappijen die vliegtuigen aan KLM-Air France leasen en die gevestigd zijn in het belastingparadijs Ierland, en naar oliehandelaren waar het consortium opties en futures heeft uitstaan die gebaseerd zijn op een veel hogere olieprijs dan die nu bestaat.
Consultant Van Ravels wil van de holding af via een faillissement, en dan de relatie op een meer afstandelijke basis van samenwerking weer opbouwen. Bij het ontstaan van Air France-KLM holding in 2003 kon de KLM zo’n lossere en meer gelijkwaardige relatie niet afdwingen, omdat de KLM (toen ook al) nagenoeg failliet was. Air France was toen de enige helpende hand die voortgezet gebruik van de naam ‘KLM’ toestond. Andere opiniemakers pleiten juist voor een veel verdergaande samenwerking.
Het blijft een hybride verhaal: een kapitalistisch bedrijf als er verdiend wordt, en een socialistisch bedrijf als de Staat weer eens bij moet springen. En aangezien de luchtvaart in een permanente race tot the bottom verkeert, staat het financiele infuus permanent klaar. Het nationalistische gevoel giert door de keel . Maar Kopenhagen, Brussel en Wenen beschikken niet meer over een grote home carrier en daar zijn geen rampen gebeurd.
Ook superinvesteerder Warren Buffett laat de luchtvaart vallen. Hij investeert niet in bedrijven die zijn geld in no time opbranden en de wereld is door Corona veranderd (zie Warren Buffett doet al zijn luchtvaartaandelen van de hand ).
Warren Buffett tijdens de virtuele jaarvergadering van Berkshire Hathaway op 02 mei 2020
Specifiek op Eindhoven Airport vliegt alleen KLM-dochter Transavia. Waar het macroverhaal van de KLM voor de toekomst onzeker is, is het microverhaal van Transavia binnen het macroverhaal dat nog eens te meer. Zo ook hoe de toekomstige onderlinge verhouding tussen Transavia en de andere low cost-carriers als Wizzair en Ryanair zal zijn.
BVM2 probeert te volgen wat er allemaal gezegd en gedaan wordt, maar doet als organisatie geen uitspraak over het principe van staatssteun aan de KLM als zodanig.
Indien steun, op welke positie binnen het grotere transport-geheel moet je dan mikken? De Werkgroep Toekomst Luchtvaart (WTL), waarmee BVM2 in de landelijke koepel LBBL zit, heeft voor Schiphol het “Internationaal Openbaar Vervoer – plan” ontwikkeld (zie Maak Schiphol en KLM sterker met slim internationaal vervoer ). De kern van de gedachte is dat we af moeten van de goedkope vakantievluchten, en dat de overstap (“hub-“) functie van Schiphol sterk in belang moet afnemen tot uiteindelijk Schiphol, bij een veel lager aantal vliegbewegingen (ca 400.000), vooral de Nederlandse markt bedient. De WTL rekent voor dat het internationale netwerk, voor zover dat een nationaal economisch belang heeft, grotendeels kan blijven bestaan. Net als het gangbare openbaar vervoer verzorgen dan Schiphol en de KLM de Nederlandse verplaatsingsbehoefte. Groei is niet, zoals tot nu toe altijd, een doel op zich.
Hoewel er grote verschillen bestaan tussen dochteronderneming Eindhoven Airport en moederonderneming Schiphol, moet ook Eindhoven Airport, sinds Van Geel, een functie krijgen die vooral ten behoeve van het economisch functioneren van de thuisregio Brainport is. Minstens op papier is dat in de regio erkend. Ook in Eindhoven kan die functie bereikt worden met veel minder vliegbewegingen. Van Geel spreekt over een 30% kleinere geluidscontour van 35Ke. Gezien de consequenties van de huidige economische ravage is het niet te verwachten dat de luchtvaartmaatschappijen in de nabije toekomst op grote schaal nieuwere en stillere vliegtuigen krijgen, dus 30% minder geluid betekent in praktijk 30% minder vliegen. Overigens probeert men vanuit het ministerie wel om aan dat uitgangspunt te duwen en te trekken.
BVM2 houdt onverkort vast aan de 30% geluidsreductie.
Grondpersoneel lvan de KLM
Indien steun, onder welke klimaat- en milieuvoorwaarden? Natuur & Milieu, Natuur en Milieufederatie Noord-Holland, Milieudefensie en Greenpeace vinden dat de impact van de luchtvaart op de planeet zo groot is, dat er nu ook direct afspraken met KLM moeten worden gemaakt om die impact te verlagen ( zie www.natuurenmilieu.nl/nieuwsberichten/milieuorganisaties-helpende-hand-aan-klm-kan-niet-zonder-voorwaarden/ ). De stelling: “KLM doet nu een flink beroep op steun van onze overheid. Dat terwijl de luchtvaartmaatschappij geen belasting betaalt over kerosine en ook geen BTW betaalt over vliegtickets. De luchtvaartsector valt ook al buiten het klimaatbeleid. Nu de overheid KLM en haar werknemers wil helpen in deze onzekere periode, is het tijd om concrete afspraken te maken met het luchtvaartbedrijf. Niet alleen moet het vaststaan dat werknemers hun baan behouden, KLM moet voor minder lawaai en luchtvervuiling zorgen en haar CO2-uitstoot omlaag brengen. De luchtvaartmaatschappij kan hierna niet terugkeren naar het oude en moet onderzoeken hoe een nieuw pad in te slaan met minder vluchten. Het is aan de overheid om zo snel mogelijk beleid te maken dat ervoor zorgt dat de hele sector gaat verduurzamen. Zo voorkomen we dat de luchtvaartsector en onze maatschappij van de ene crisis in de andere crisis rolt.”
Dit is nader uitgewerkt in een verklaring op www.natuurenmilieu.nl/nieuwsberichten/opinie-klm-krijgt-steun-maar-de-vraag-is-waarom-en-waarvoor/ . Een deel van deze tekst: “Wat kan er vervolgens met KLM worden afgesproken? Naast goed werkgeverschap, en onthouding van dividend en bonussen betreft dat duurzaamheid. KLM moet een plan maken voor vlootvernieuwing, voor investeringen in duurzame kerosine, ze moet stoppen met verzet tegen eerlijk beprijzen en deze plannen gaan steunen, en afspraken maken over het uitfaseren van korte afstand-vluchten en over samenwerking met rail-bedrijven. Ook moet KLM in het kader van ‘fly responsibly’ haar frequent flyer programma afschaffen.
Dit is het uitgelezen moment om in Europa afspraken te maken over voorwaarden aan de luchtvaart voor steun, en over het verbinden van deze voorwaarden aan de Europese Green Deal en de klimaatdoelen. Overleg met Frankrijk over voorwaarden spreekt voor zich voor KLM-Air France, maar ook andere landen, waaronder Oostenrijk, lijken hier voor in. Door Europese richtlijnen te benoemen kunnen alle luchtvaartmaatschappijen op dezelfde wijze worden behandeld. Ook kan dit meteen worden verbonden aan investeringen in het Europese railnet, aan betere snelle railverbindingen en hoogwaardiger dienstverlening voor Europese treinreizigers.
Een reset van de luchtvaart is hard nodig: het huidige model is gebaseerd op continue groei om kosten te blijven drukken en dit is niet vol te houden. Daarnaast haalt dit alle ruimte weg voor verbeteringen voor het klimaat en de leefomgeving. Het kan ook, maar daar is wel politieke moed voor nodig: een omslag naar een kleinere luchtvaart die niet afhankelijk is van transfers, waar generieke normen gelden, normaal belasting wordt geïnd en een eerlijke prijs wordt berekend naar mate van vervuiling. Zowel vakbonden als NGO’s moeten hierbij worden betrokken. Nederland zou met Europese landen afspraken moeten maken: bilaterale verdragen over accijns, afstemming van netwerken en onderlinge verbondenheid met HSL en gezamenlijk investeren in oplossingen als schone brandstof.”
BVM2 steunt deze gedachte. Omdat het, vanwege het ontbreken van een directe relatie, niet voor de hand ligt dat BVM2 zich in de KLM-discussie mengt, geeft BVM2 deze steun vorm via onze koepel LBBL (Landelijk Burger Beraad Luchtvaart).
Ongetwijfeld gaan deze thema’s terugkomen in de discussies over de komende Luchtvaartnota.
Grofweg kunnen de moties in drie groepen verdeeld worden: betreffende het personeel van de KLM (hoog en laag); betreffende de zeggenschap binnen de onderneming; en betreffende milieu en klimaat. Een korte behandeling met de nadruk op wat ook op Eindhoven Airport relevant is.
Wat betreft het personeel. Er worden geen bonussen en dividenden betaald. Over de flexcontracten en de laagste inkomens: overwegende dat doel van de steun aan Air France-KLM behoud van werkgelegenheid is; overwegende dat de eerste besluiten van de top ertoe leidden dat de ellende van de coronacrisis juist op de medewerkers met flexcontracten en de laagste inkomens werd afgewenteld; verzoekt het kabinet, als voorwaarde te stellen aan steunverlening dat de werknemers met de meest kwetsbare contracten en laagste inkomens zo veel mogelijk worden ontzien …. Nijboer (PvdA), Alkaya (SP), Snels (GrL), Van Raan (PvdD) De eis van een ‘goed sociaal plan richting andere sectoren’ (PvdD) en de geldigheid van de Wet Normering Topinkomens (SP, PvdD) haalden het niet.
Wat betreft de zeggenschap vond de Kamer unaniem dat leasemaatschappijen en oliehandelaren enz ook moesten meebetalen (GrL, PvdA, SP, PvdD), dat vergroting van de invloed binnen de holding bespreekbaar was maar volledige, tijdelijke, nationalisatie niet.
Milieu en klimaat leidden tot wisselende signalen.
Enerzijds werd er een blokkerende motie aangenomen van CDA en VVD aangenomen: “verzoekt de regering zich … te laten leiden door het belang van een sterke, concurrerende KLM en de werkgelegenheid die daarbij past; … en tevens aanvullende voorwaarden alleen op te nemen als die passen in dit doel en geen afbreuk doen aan het toekomstige verdienvermogen van het bedrijf”.
Anderzijds werden voor klimaat en milieu gunstige moties aangenomen als die niet meteen iets concreets eisten zoals
een motie van D66 en de SGP om een en ander in Europees verband onder te brengen “constaterende dat de luchtvaartsector op een internationaal niveau opereert in een vrije Europese markt; constaterende dat de luchtvaartsector buiten het Klimaatakkoord is gebleven en een groot deel van de uitstootrechten onder het emissiehandelssysteem van de EU (ETS) gratis krijgt toebedeeld; van mening dat de huidige toestand in de luchtvaartsector en de maatregelen die worden genomen om deze toestand te verzachten, zoals het bieden van staatssteun en opschorting van (slot)regels kansen bieden om de luchtvaartsector blijvend te vergroenen; overwegende dat de Kamer zich eerder heeft uitgesproken voor invoering van accijns op kerosine en ingroei naar een bijmengverplichting van alternatieve schonere brandstoffen; verzoekt de regering, zich Europees in te zetten voor een groene heropbouw van de sector door onder andere de toekenning van gratis EU ETS-rechten op te schorten en de Europese slotverordening te herzien zodat duurzaamheid een criterium voor slotallocatie kan worden ….”
een motie van D66 “verzoekt de regering, als voorwaarde voor steun te streven naar afspraken op het gebied van duurzaamheid, waaronder een rapportageplicht voor CO2-emissies, reductie van emissies voor korteafstandsvluchten die vervangbaar zijn door verbindingen per trein, het realiseren van een biokerosinefabriek in Groningen en concrete doelen voor bijmenging van schone brandstoffen …”
Een motie van 50+ en de PvdD haalde zowaar met 77 stemmen net een meerderheid: “constaterende dat vanwege het luchtvaartverdrag uit 1944 geen belasting wordt geheven op vliegtuigbrandstof; overwegende dat, mede vanwege de internationale klimaatdoelstellingen, het belasten van vliegtuigbrandstof van belang is; overwegende dat het herstarten van het vliegverkeer na de coronacrisis een ultiem moment is om het luchtvaartverdrag uit 1944 te wijzigen of een nieuw verdrag af te sluiten met het doel internationale afspraken te maken over het belasten van vliegtuigbrandstof; verzoekt de regering, het wijzigen van het huidige luchtvaartverdrag of het afsluiten van een nieuw verdrag internationaal te agenderen, …”
Maar een motie van GrL, die om afrekenbare klimaatdoelen vroeg, en van de PvdDieren dat om “een bindend CO2-budget vast te stellen voor de luchtvaartsector dat naar rato past binnen de doelstelling om de opwarming van de aarde te beperken tot maximaal 1,5°C” haalden het niet.
Overigens kreeg Air France door de Franse regering wel tastbare, strengere milieu- en klimaatdoelen opgelegd. Binnenlandse vluchten van minder dan 2,5 uur mogen alleen nog als er een hubfunctie aan vast zit (en anders de TGV). De CO2-uitstoot vanAir France moest in 2030 al gehalveerd zijn, en daar komt nu bij dat dat voor de binnenlandse vluchten al in 2024 moet. De Franse regering eist een versnelde modernisering van de luchtvloot en 2% van de brandstof moet in 2025 uit biobrandstof bestaan.
Opstijgend vliegtuig aan de ZW-kant van vliegveld Eindhoven
BVM2 schaart zich achter de motie die flexwerkers en lage inkomens wil beschermen, voor zover dit op Eindhoven Airport van toepassing is. Over de financiele en zeggenschapsverhoudingen binnen de KLM neemt BVM2 geen formeel standpunt in omdat BVM2 geen directe relatie met de KLM heeft. BVM2 stemt in met de moties die een verbetering van milieu en klimaat bepleiten, ook met die welke het niet gehaald hebben. De strekking van deze moties reikt immers verder dan de KLM, en is ook relevant voor het Eindhovense vliegveld.
Warren Buffett tijdens de virtuele jaarvergadering van Berkshire Hathaway op 2 mei 2020
De Amerikaanse miljardair Warren Buffett is zo succesvol geweest met zijn investeringen, dat het dat de bijnaam “Het orakel van Omaha” heeft bezorgd. De jaarvergadering van zijn financiële instrument Berkshire Hathaway trekt investeerders zoals de Sint Pieter pelgrims.
Tijdens de virtuele en per live-stream uitgezonden jaarvergadering van 02 mei 2020 kondigde Buffett aan, dat hij zijn aandelen in de vier grote VS-luchtvaartmaatschappijen met fors verlies van de hand gedaan had. Yahoo Finance, dat de live-stream verzorgde, beweerde dat het om ongeveer 4 miljard dollar ging.
Hij gaf niet anderen de schuld, maar erkende dat het verlies zijn eigen schuld was. “Men moet zijn vergissingen erkennen”.
Zijn algemene uitspraak was “We stoppen geen geld in bedrijven waarvan we denken dat ze alle kapitaal binnen de kortste tijd zullen opbranden”. Verbijzonderd voor de luchtvaart zei hij “We hebben ons geld uit de luchtvaart weggehaald met aanzienlijke verliezen. Voor de luchtvaartmaatschappijen – misschien vergis ik me en dat hoop ik – is de business fundamenteel veranderd. Hun toekomst is veel minder helder voor mij”.
Buffett ging verder met de uitspraak dat hij niet wist wat de consumenten gingen doen als de COVID-19 epidemie was gaan liggen, maar dat elke daling in het vliegverkeer de luchtvaartmaatschappijen opzadelt met meer vaste lasten dan bij hun positie past.
De onzekerheid zal doorschuiven naar vliegtuigfabrikanten als Boeing en Airbus. Geen mens weet hoeveel nieuwe vliegtuigen er in de toekomst nodig zullen zijn.
De documentaire van Peter Bosman Peter Bosman had een documentaire gemaakt over de schade (nauwkeurig gezegd één van de schadevormen) die het vliegen veroorzaakt. Die was bedoeld voor documentairefestivals, maar die gingen vanwege Corona niet door. De documentaire gaat over strepen (contrails) en de daaruit voortkomende (induced-)cirrusbewolking. Door corona wordt er zeer veel minder gevlogen en dat zie inderdaad in de lucht. Daarom heeft Bosman besloten om de documentaire kosteloos online te zetten. De nederlandstalige versie is te vinden op https://youtu.be/RAFZU-beDa0 . De afbeeldingen hierna zijn stills uit de documentaire.
Contrails zijn wel eens aanleiding voor wilde complotverhalen over duistere Illuminati die allerlei enge dingen met de mensheid zouden willlen, maar daar gaat deze documentaire niet over. Die bevat goede natuurkunde en scheikunde en laat relevante deskundigen aan het woord, waaronder Paul Peeters en weerman Reinier van den Berg.
Het KNMI houdt de boot af over contrails en cirrus. Het kent alleen ‘hoge sluierbewolking’ zonder een oorzaak te benoemen. Men zou dit een versluierend taalgebruik kunnen noemen.
De hemel tijdens en na de Eyjafjallajökull-uitbarsting
Contrails ontstaan bij specifieke combinaties van druk, temperatuur en relatieve luchtvochtigheid. Dit wordt beschreven in het Schmidt-Appleman criterium uit 1940. Militairen kennen dit criterium uiteraard en kunnen, als ze niet vanaf de grond gezien willen worden, proberen om, onder of over gebieden heen te vliegen waar die strepen kunnen ontstaan.
Het Schmidt-Applemancriterium
In de documentaire komt ook Vincent Dekker aan te woord, die wetenschapsjournalist was bij trouw en die zeer gedreven net zijn zonnepanelen bezig is. Het viel hem op dat als er veel strepen in de lucht zijn, hem dat wel een kwart kon schelen in de opbrengst van zijn zonnepanelen. Op 15 februari 2020 kwam hij zonder contrails aan 6,78kWh en bij hetzelfde weertype, op 16 februari, op 5,12kWh. 10% verlies op een kwaaie dag is een gangbaar getal. Over alle PV-panelen in Nederland kan dat per dag oplopen tot €600.000 waarde van verminderde opbrengst.
Nu is dat een piek-effect. Gemiddeld is het uiteraard minder. Een geïnterviewde Oostenrijkse professor heeft er onderzoek naar gedaan en noemt een jaargemiddeld lichtverlies van 0,5 tot 1% verlies reëel, en daarmee tot 0,5 tot 1% gewasopbrengst, wat resulteert in €2500 tot €5000 per bedrijf per jaar. Volgens Harald van der Meulen van Wageningen tikt dat over heel Europa aan tot ruwweg € 1 miljard per jaar opbrengstderving in de landbouw.
Klimaateffecten van contrails en induced cirrus Bosman spreekt in zijn documentaire in het voorbijgaan over een opwarmend effect van contrails en cirrus, maar legt dat niet echt uit omdat het hoofdthema over verlies van zichtbaar licht op de grond gaat.
Hierna een toevoeging door mijzelf . Het weerkaatsen van zichtbaar licht door contrails en cirrus (dus overdag) heeft op zich een koelend effect op de aarde. Toch is het netto effect van contrails en cirrus opwarmend, omdat ook de uitgaande infraroodstraling (IR) weerkaatst wordt (en dat gebeurt overdag en ’s nachts). Niet voor niets vriest het ’s winters het hardst in heldere nachten: de IR-straling vliegt ongehinderd door wolken de ruimte in.
Alle effecten samen leiden tot een specifiek klimaatpatroon. Dat o.a.uitgelegd staat in IMPACT OF AVIATION ON CLIMATE (Brasseur, 2016), waaruit de volgende afbeeldingen afkomstig zijn.
(RF is een wetenschappelijke afkorting die in praktijk ongeveer evenredig is met een temperatuurveranderingNH = Northern Hemisphere, BC – Black Carbon (roet) – bedoeld wordt het directe effect, LC = Linear Contrail)
Ook vanuit klimaatperspectief is het van belang om contrails en cirrus mee te nemen.
De Werkgroep Toekomst Luchtvaart (WTL) en de omwonenden in de Omgevings Raad Schiphol (ORS) hebben een grote lijnen-plan uitgezet voor de ontwikkeling van Schiphol. Met 400.000 vliegbewegingen (dat zijn er nu 500.000) kan het netwerk in stand gehouden worden en zijn ook vrachtvluchten en vakantievluchten nodig. Dit gaat ten koste van de goedkope stedenvluchten. Dit vereist dat de overheid meer richtinggevend optreedt, zoals ze dat bij het trein- en busvervoer doet. De WTL spreekt daarom over “Internationaal Openbaar Vervoer”. Hieronder een persbericht. Het volledige bericht is te vinden op http://www.toekomstluchtvaart.nl/Internationaal_openbaar_vervoer.html .
De basisgedachte onder dit IOV-concept, namelijk concentreren op bereikbaarheid die economisch wezenlijk is, kan op een kleinere schaalomvang ook op de regio Eindhoven worden toegepast. Ook daar vertrekken veel goedkope stedenvluchten waarvan het hogere doel onduidelijk is, en waarvan de vraag is in hoeverre ze in de post-Coronaperiode überhaupt nog uitvoerbaar zijn.
Persbericht
Hoofddorp, 28 april 2020 – De regering wil voorkomen dat de KLM ten onder gaat. Het overstapnetwerk op Schiphol moet gered worden om essentiële economische centra in de wereld bereikbaar te houden voor topsectoren in thuisland Nederland.
Tegelijk moeten de duurzaamheid en de leefomgeving aanzienlijk verbeteren, vindt het kabinet. De groeiplannen uit 2019 staan dit in de weg. Met minder luchtverkeer kan het toch lukken. Maar kan een kleiner overstapnetwerk dan nog zijn essentiële economische functie waarmaken? Met slimme selectiviteit kan dat, zeggen Hans Buurma en Matt Poelmans op grond van onderzoek door de Werkgroep Toekomst Luchtvaart.
De gewenste economische bereikbaarheid blijkt door slechts 70% van het overstapnetwerk te worden geboden. De overstapfunctie van Schiphol blijft nuttig, maar zonder de onnodige vluchten. Selectiviteit is geboden. Onder een nieuw plafond van 400.000 vliegtuigbewegingen kan Schiphol ook nog vrachtvluchten en vakantievluchten aan. Voor de duurzaamheid is het beter dat Lelystad niet open gaat.
Onnodig zijn de bekende goedkope stedenvluchten en het luchtverkeer naar bestemmingen die beide voor Nederland geen extra bereikbaarheid bieden. Het is zinloos om de staatssteun aan de KLM en het herstel van Schiphol aan onnodig vliegverkeer te besteden.
Schiphol kan zo een iets kleinere, maar hoogwaardige overstaphaven worden. De KLM kan afslanking beperken door een groter aandeel in het herstelde overstapnetwerk te veroveren.
Internationaal openbaar vervoer (IOV)
Het streven van regering naar goede internationale bereikbaarheid, duurzaamheid en leefbaarheid vereist een overheidsrol die lijkt op de regie van provincies en grote steden op hun openbaar vervoer. Hier gaat het om internationaal openbaar vervoer (IOV). De regering zou moeten bepalen welke huidige en nieuwe internationale bestemmingen aan die doelen voldoen en welke reductie-eisen aan vervoerbedrijven worden gesteld. Ook zijn belastingmaatregelen nodig om onnodige vluchten te ontmoedigen en een gelijk speelveld te scheppen voor trein- en luchtvervoer. Staatssteun is mooi, maar ook daarna blijft de regering intensief betrokken bij de herstructurering en verduurzaming van de luchtvaartsector.
Het plafond van 400.000 vluchten kan jarenlang aanblijven
Het passagiersvervoer van en naar Nederland (zakelijk en matig toerisme) kan zonder extra luchtverkeer tot 2050 elk jaar zo’n 2 procent toenemen als het aantal overstappers niet groeit, maar navenant afneemt. Het plafond kan omlaag als korte vluchten door de trein worden overgenomen, maar moet soms omhoog als nieuwe economische bestemmingen nodig zijn in regio’s die voor Nederland essentieel zijn geworden. Per saldo kan internationaal openbaar luchtvervoer zich tot in lengte van jaren met hetzelfde verkeersvolume blijven ontwikkelen.
Met IOV dezelfde bereikbaarheid, maar veel betere duurzaamheid en leefbaarheid
Met het lagere plafond op Schiphol zullen een CO2-reductie conform Parijs en een forse hinderbeperking binnen bereik komen. Ook zal een natuurvergunning voor stikstofuitstoot weinig problemen opleveren. De groeiplannen uit 2019 leveren niet meer bereikbaarheid op dan IOV, maar ze maken deze dringend noodzakelijke verbeteringen volstrekt onmogelijk. Een goede reden voor het kabinet om het herstructureringsplan op IOV te richten en IOV na eigen onderzoek in de luchtvaartnota 2020-2050 als duurzame oplossing voor de lange termijn op te nemen.
Hans Buurma is voorzitter van de Werkgroep Toekomst Luchtvaart (WTL).
Matt Poelmans is delegatieleider van de bewoners in de ORS
Lange afstands-treinen (bij voorkeur HSL) worden genoemd als alternatief voor het vliegen op de korte en de middellange afstand. Af en toe zijn er ontwikkelingen op dit gebied. Zo is in januari 2020 er weer een nachttrein van Brussel naar Wenen gaan rijden, de Nightjet van de ÖBB. Zweden overweegt nu ook een internationale lange afstandstrein van Malmö naar Brussel. Zie hieronder.
STOCKHOLM – België krijgt uiterlijk in augustus 2022 een directe nachttreinverbinding met Zweden, zo heeft de Zweedse regering besloten. De trein gaat tussen Malmö en Brussel rijden en doet daar acht uur over. Het is nog onduidelijk wat het exacte traject wordt.
Update dd 24 juli 2020, Zakennieuws:
STOCKHOLM – België krijgt uiterlijk in augustus 2022 een directe nachttrein-verbinding met Zweden, zo heeft de Zweedse regering besloten. De trein gaat tussen Malmö en Brussel rijden en doet daar acht uur over. Het is nog onduidelijk wat het exacte traject wordt. Naast Malmö-Brussel komt er ook een nachttrein tussen Stockholm en Hamburg. De Zweedse regering hoopt dat er zo een aantrekkelijk en milieuvriendelijk alternatief voor het vliegtuig ontstaat. Daarom wordt er bijna 40 miljoen euro subsidie voor uitgetrokken (400 miljoen kronen).
De Zweedse regering wil meer nachttreinen in Europa. Een eerste project zou een verbinding tussen Malmö en Brussel kunnen zijn, zegt het Zweedse verkeersagentschap in een studie. Er zijn wel nog obstakels.
Zweden is het land van klimaatactiviste Greta Thunberg en van ‘flygskam’ of vliegschaamte. De linkse regering liet onderzoeken of meer nachttreinen vanuit het land mogelijk zijn. Dat onderzoek is nu klaar en het verkeersagentschap ziet een trein tussen Malmö via Keulen naar Brussel als een goede start.
Zo’n treindienst zou wel maar ten vroegste in 2023 volledig van start kunnen gaan, en er liggen nog heel wat obstakels op het spoor. Zo zouden akkoorden moeten worden gesloten met de landen waar de trein door rijdt. In Duitsland dreigen alvast problemen.
De Nightnet Brussel-Wenen
Bovendien kan de verbinding bij de start niet winstgevend zijn. De studie heeft het over een geschat verlies van 50 miljoen kronen (4,7 miljoen euro) per jaar.
Toch wil minister van Infrastructuur Tomas Eneroth er verder werk van maken, zegt hij aan het Zweedse nieuwsagentschap TT. De minister denkt immers niet dat de overheid voor altijd zal moeten blijven instaan voor het treinverkeer. Hij verwacht dat er ook commerciële spelers met nachttreinen zullen starten.
Begin dit jaar werd ook een nachttrein tussen Brussel en Wenen gelanceerd, met stops in onder meer de Duitse steden München, Nürnberg en Passau, en in Oostenrijk in Innsbruck, Linz en Wenen. Met succes, want de Österreichische Bundesbahnen (ÖBB) zei na enkele weken al dat er gekeken werd om de frequentie van de Nightjet op te trekken. Dat was uiteraard voor de uitbraak van het nieuwe coronavirus.
The days of cheap air travel will be over if airlines are forced to introduce physical distancing measures on planes because of the Covid-19 pandemic, the industry has warned.
Alexandre de Juniac, the director general of the International Air Transport Association (Iata), said that if governments ordered airlines to adopt physical distancing onboard aircraft, at least a third of seats would remain empty and airlines would have to raise their ticket prices by at least 50% or go bust.
Ryanair
“Either you fly at the same price, selling the ticket at the same average price as before, and you lose enormous amounts of money so it’s impossible to fly for any airline, particularly low cost; or you increase ticket prices by at least 50% and you are able to fly with a minimum profit. So it means that if social distancing is imposed, cheap travel is over.”
Iata said domestic air traffic had slumped 70% since early January because of the pandemic and warned that any global recovery was likely to be slow. While domestic routes will open sooner than long-haul, weak consumer confidence amid recession fears will undermine a quick recovery, said Brian Pearce, Iata’s chief economist. Vietnam plans to restart all domestic flights from Thursday.
Pearce pointed to China, where air travel bounced back initially when domestic flights resumed in mid-February, but said the recovery had since stalled with the number of domestic flights at just over 40% of pre-pandemic levels. In Australia, domestic flights are 10% of pre-crisis levels even though new Covid-19 infections are close to zero.
Iata is conducting regional summits with governments this week and called for confidence-boosting measures. While several European countries are starting to ease national lockdowns, “an immediate rebound from the catastrophic fall in passenger demand appears unlikely”, said de Juniac.
Het bij BVM2 aangesloten Bewonersplatform Woensel Noord heeft een brief gestuurd aan het College van B&W van Eindhoven, waarin gemeld wordt hoe positief het sterk gereduceerde aantal vliegbewegingen als gevolg van de Coronacrisis uitwerkt op de leefomgeving. Het Platform brengt ook een recente motie van het Europees Parlement in herinnering om juist nu over te stappen op een groene economie.
Het Platform vindt dat het geen zin heeft om de sterk vervuilende vliegsector kunstmatig overeind te houden en om deze na Corona weer op te schalen naar de huidige 41.500 vliegbewegingen. Het is beter om Brainport verder te vergronen. In lijn met het Van Geel-advies spreekt het Platform over een blijvende reductie van het aantal vliegbewegingen met 30% tot ongeveer 30.000 per jaar.
De gemeente Eindhoven kan niet zelfstandig besluiten tot het door het Platform Woensel Noord genoemde aantal. Maar de gemeente is aandeelhouder in het vliegveld en ook anderszins een invloedrijke speler.
Het Beraad Vlieghinder Moet Minder ondersteunt de brief van het Bewonersplatform Woensel Noord.
De brief is hieronder afgedrukt.
Inmiddels is de brief van Woensel Noord ook ondersteund door de Eindhovense afdeling van Extinction Rebellion. Zie hieronder de tekst.
